سفال ساختمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

سفال ساختمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

سفال، در کنار آجر و بلوک‌های سیمانی یا بلوک‌های هبلکس، یکی از مصالح ساختمانی متداول برای دیوارچینی در مراحل ساختمان‌سازی است. قبل از بررسی ویژگی‌ها و مشخصات آجر سفالی، به طور کلی به مقایسه سفال با سایر مصالح ساختمانی مانند بلوک‌های سبک یا پوکه‌ای می‌پردازیم و در این مقاله به طور خلاصه مزایا و معایب هر یک را مشخص می‌کنیم.

پیشنهاد مقاله؛ بلوک سیمانی در چه شرایطی نگهداری و کاربردهای آن چیست؟

مفهوم سفال 

در ابتدا باید بگوییم که خاک رس و خاک سفال مواد اولیه‌ی این نوع از مصالح ساختمانی می‌باشد. سفال‌های ساختمانی نوعی از آجرها هستند که از دیرباز جهت دیوارچینی مورد توجه عموم ساختمان‌سازان بوده‌اند. به دلیل جذب کم آب در این آجرهای سفالی جهت چسبندگی بیشتر با ملات، از انواع سوراخ‌دار آن استفاده می‌کنند. این سفال ساختمانی به علت سطح یکنواختی که دارد در نماکاری آجری به کار برده می‌شود.

انواع سفال ساختمانی

سفال‌های ساختمانی در ۳ نوع مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شوند. به دلیل این تنوع، آنها در صنعت ساختمان‌سازی محبوبیت زیادی دارند. انواع سفال‌های ساختمانی شامل آجر سفال فوم‌دار، بلوک سقفی و آجر سفال نما می‌باشند که هرکدام بسته به ویژگی‌هایی که دارند، دارای کاربردهای گوناگونی هستند.

روش های ساخت سفال های ساختمانی

یکی از این روش‌ها، استفاده از آجرهای قالبی است که ارزان‌ترین روش ممکن است.
روش دیگر، دستی است و توسط افراد انجام می‌شود؛ به این صورت که گل سفال را درون قالب‌های خاص ریخته و پس از خشک شدن، آن را از قالب خارج می‌کنند.
روش سوم و آخر، به صورت صنعتی است و اغلب سفال‌هایی شبیه به آجرهای دستی تولید می‌کند. تفاوت آن‌ها در ظاهر سفال‌های تولید شده است. هرچند تولیدکنندگان از مواد اولیه‌ی دیگری نیز در ساخت سفال ساختمانی استفاده می‌کنند، اما به هر حال، ماده‌ی اصلی آن‌ها خاک رس است.

مزایا و معایب دیوارچینی با سفال ساختمانی

در این بخش، مزایا و معایب دیوارچینی با استفاده از سفال‌های ساختمانی را در قالب یک جدول برای شما فهرست کرده‌ایم.

مزایا

سبکی و وزن نسبت به آجرهای فشاری، در دسترس بودن، و به دلیل وجود فضاهای خالی در قسمت داخلی تا حدودی عایق حرارتی می‌باشد.

معایب

شکننده بودن، دور ریز زیاد به علت شکستگی در هنگام حمل و نقل، عدم باربری، و عدم تحمل بار اشیاء الحاقی (که باید با رول پلاک به دیوار وصل شوند) است.

مقایسه‌ی وزن سفال ساختمانی با سایر مصالح

وزن هر یک از مصالح دیوارچینی پارامتر مهمی است که باید در انتخاب سفال، بلوک، یا سایر موارد مد نظر قرار گیرد. آجر سفالی، بلوک سبک، و مصالح نوینی مانند بلوک سبک هبلکس، همگی دارای وزن نسبتاً کم و مناسب برای سازه‌های بزرگ هستند. در مقایسه با این موارد، آجر فشاری، بلوک ماسه‌ای، و آجر بهمنی وزن بالاتری دارند و سازه را سنگین‌تر می‌کنند. این موارد باعث افزایش نسبت هزینه‌ی حمل به ازای مترمربع و هزینه و زمان انتقال مصالح به طبقات می‌شوند. به همین دلیل، در ساختمان‌های شهری و روشنه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مقایسه مقاومت و استحکام سفال ساختمانی با سایر مصالح

مقاومت سفال ساختمانی در مقایسه با بلوک سیمانی سبک، بالاتر است، اگرچه استحکام سفال کمتر از آجر فشاری و آجر بهمنی است. البته، پارامتر استحکام باید به صورت مهندسی و بر اساس نیروی شکست نسبت به ضخامت محاسبه شود و نیازمند تست‌های دقیق در آزمایشگاه است.

مقایسه‌ی قیمت سفال ساختمانی با سایر مصالح

قیمت سفال ساختمانی ممکن است یکی از مهم‌ترین عوامل باشد که بسیاری از سازندگان ساختمان در نظر گرفتن آن به عنوان مصالح ساختمانی برای دیوارچینی، توجه می‌کنند. این در حالی است که برای محاسبه دقیق قیمت، لازم است چندین پارامتر دیگر از جمله مقدار ضایعات، هزینه‌های حمل، سرعت اجرای کار، تاثیر مصالح بر کیفیت، مقدار مصرف مصالح، سرعت اجرای مراحل بعدی مانند گچ‌کاری، و نسبت کیفیت به قیمت نیز در نظر گرفته شود.

تاثیر قابل توجه سفال ساختمانی در ایجاد عایق صوتی یا حرارتی

سفال ساختمانی فوم‌دار یا عایق‌دار، می‌تواند تاثیر قابل توجهی در ایجاد عایق صوتی یا حرارتی داشته باشد. اگرچه سفال‌های تولید شده در بسیاری از کارخانجات شهرستان‌هایی مانند یزد، اصفهان یا قزوین دارای فوم‌هایی با ضخامت‌های متفاوت هستند، اما با افزایش روزافزون قیمت فوم، ضخامت آن در سفال به جایی رسیده که امروزه فوم‌هایی با ضخامت حدود ۲.۵ تا ۳ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود. برای فوم‌هایی که در سفال ساختمانی استفاده می‌شوند، ضخامت ۱.۲ سانتیمتر تعیین شده است.

استفاده از فوم با هدف بهبود عایق حرارتی و ایجاد مزیت نسبی در برابر بلوک سیمانی سبک، انجام می‌شود. این در حالی است که عملاً در صورت تست آزمایشگاهی، این تاثیر چندان فاحش و قابل توجه نیست، ولی به طرز حیرت‌انگیزی، استفاده از سفال فوم‌دار به سازنده‌ها توسط ناظر الزام می‌شود، در حالی‌که هیچ کنترلی بر کیفیت یا ضخامت فوم مورد استفاده در مورد تولیدکننده‌های سفال صورت نمی‌گیرد.

بنابراین، اگر از سوی ناظر برای استفاده از سفال فوم‌دار تحت فشار نیستید، استفاده از سفال عایق‌دار تنها به حداقل ممکن می‌تواند در ایجاد دیوار عایق حرارتی کمک کند. این نکته را باید در نظر داشت که فوم مورد استفاده در سفال تاثیر چندانی در ایجاد عایق صوتی ندارد.

حال سوال این است که چگونه می‌توانیم با استفاده از آجر سفالی در دیوارچینی، وضعیت عایق حرارتی در ساختمان را بهبود بخشیم؟ در پاسخ باید بگوییم که برای ایجاد عایق حرارتی، هدایت حرارتی باید کاهش یابد؛ به عبارت دیگر، با افزایش تراکم مواد مورد استفاده در دیوار، هدایت حرارتی بهبود می‌یابد و عایقی ضعیف تری خواهیم داشت.

به عنوان مثال، در فلزات، با کاهش یا افزایش حرارت در یک سمت، سمت دیگر دیواره یا قطعه‌ی فلزی به سرعت تغییر دما می‌دهد. بنابراین، برای کاهش هدایت حرارتی، باید تا جای ممکن از موادی با تراکم پایین و متخلخل یا پوک استفاده کرد. راه دیگر، استفاده از دیوارهای دوجداره است.

کاربردهای سفال ساختمانی

سفال ساختمانی به عنوان یکی از مصالح ساختمانی اساسی، در انواع مختلف ساختمان‌ها و سازه‌ها به کار می‌رود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:

دیوارچینی

سفال‌های ساختمانی به عنوان آجرهای دیواری در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها می‌توانند در دیوارهای داخلی و خارجی، و همچنین در دیوارهای مقاومتی و تقویتی استفاده شوند.

سقف‌کاشی

سفال‌های ساختمانی به عنوان سقف‌کاشی در ساختمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها می‌توانند به صورت تکه‌های کوچک یا پانل‌های بزرگ نصب شوند.

کفپوش

در برخی موارد، سفال‌های ساختمانی به عنوان کفپوش در فضاهای داخلی و خارجی استفاده می‌شوند، به خصوص در معابر عمومی، فضاهای تاریخی، و فضاهای زیبایی‌شناسانه.

زیباسازی و نما

سفال‌های ساختمانی برای زیباسازی نما و ایجاد جلوه‌های زیبایی در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به عنوان عناصر دکوراتیو و همچنین به عنوان نمای دیوارها استفاده شوند.

ساخت فضاهای خاص

سفال‌های ساختمانی برای ساخت آتش‌کشی، فضاهای خاص مانند آجرهای باریک برای ساخت دیوارهای خاص و تزئینی، و همچنین در ساخت انواع آبنماها و برکه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جمع بندی نهایی

به طور خلاصه، سفال ساختمانی به عنوان یکی از مصالح اصلی ساختمانی، از دیرباز تاکنون در صنعت ساخت و ساز به کار می‌رفته است. از آنجایی که سفال دارای ویژگی‌هایی همچون سبکی وزن، عایق حرارتی مطلوب، و مقاومت قابل توجه است، به عنوان یک گزینه محبوب برای دیوارچینی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما لازم به ذکر است که در مقایسه با برخی مصالح دیگر مانند بلوک‌های سیمانی، هزینه‌ی حمل و نقل آن بالا می‌باشد. با این وجود، با توجه به ویژگی‌های عایق حرارتی و صوتی مناسب و مقاومت طولانی مدت آن، سفال ساختمانی همچنان یکی از گزینه‌های مهم و مورد توجه در صنعت ساخت و ساز باقی می‌ماند.