میلگرد سنجاقی چه نقشی در فونداسیون دارد

میلگرد سنجاقی چه نقشی در فونداسیون دارد

یکی از انواع میلگرد که در بتن کاربرد دارد، میلگرد سنجاقی است. این نوع میلگرد باعث افزایش استحکام بتن می‌شود و جزو لاینفک آرماتوربندی محسوب می‌شود. سازه‌های بتنی از اهمیت بسیاری در عصر جدید برخوردارند، زیرا با توسعه‌ی روزافزون آنها و نیاز مردم به ساختمان‌های مرتفع و با استحکام بالا، ابزارهای پیچیده‌ای برای ساخت آنها لازم شده است.

از جمله این ابزارها، ابزار و مقاطع فولادی است که به واسطه‌ی آنها سازه‌های بتنی به‌صورت مستحکم‌تر و مقاوم‌تر ساخته می‌شوند. میلگرد یکی از مهمترین این مقاطع فولادی است که در ساخت سازه‌های بتنی نقش اساسی دارد.

ترکیب بتن با میلگرد به بیشترین حالت مقاومت و استحکام می‌رسد و در مقابل بارهای فشاری مختلف، مانند بار لرزه‌ای، مقاومت بالایی نشان می‌دهد. به همین دلیل، سازه‌های بتنی نسبت به سایر سازه‌ها طرفداران بیشتری دارند. میلگرد به توجه به نوع سازه و نوع شکلی که بتن بنا شود، در انواع و ابعاد مختلف تولید می‌شود. برای دانستن بیشتر در مورد میلگرد سنجاقی و کاربردهای آن در فونداسیون، ادامه مطلب را بخوانید.

میلگرد سنجاقی چیست؟

میلگرد سنجاقی یک نوع میلگرد بسیار کوچک و باریک است که از هر دو طرف خم شده و به شکل سنجاق در آمده است. این نوع میلگرد به دسته میلگردهای عرضی تعلق دارد و با نام‌هایی همچون قلاب دوخت، دوخت ستون، رکابی و سنجاقکی نیز شناخته می‌شود. میلگرد سنجاقی تأثیر زیادی بر عملکرد ستون‌های بتنی تحت بارهای جانبی مانند لرزش، طوفان و سیل دارد، بنابراین استفاده از آن امری بسیار ضروری است. این میلگرد، در اشکال مختلفی وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسبند. بهترین میلگرد برای ساخت قلاب سنجاقی مدل A2 با سایز‌های ۸ و ۱۰ در نظر گرفته می‌شود، اما این امر بسته به نوع نقشه و طراحی می‌تواند توسط مهندس انتخاب شود.

پیشنهاد مقاله ؛ میلگرد کلاف چیست و کاربرد آن در ساختمان

انواع میلگرد سنجاقی

انواع میلگرد سنجاقی به سه نوع مختلف در کارگاه تولید می‌شوند

میلگرد سنجاقی با خم استاندارد

در این نوع، میلگرد از هر دو طرف با خم نود درجه شکل داده می‌شود. اندازه خم میلگرد در هر طرف حدود دوازده برابر قطر میلگرد است. به طور مثال، اگر قطر میلگرد مورد نظر ۱۶ میلیمتر باشد، خم آرماتور سنجاقی حدود ۲۰ سانتیمتر باید باشد.

میلگرد سنجاقی با خم نیمه استاندارد

در این نوع، آرماتور از یک طرف با زاویه نود درجه و از طرف دیگر با زاویه ۱۳۵ درجه خم و به شکل چنگک در می‌آید.

میلگرد سنجاقی با خم دو طرف ۱۳۵ درجه

شکل این میلگرد مشابه “~” است، به این معنی که زاویه‌ها در خلاف جهت هم شکل داده می‌شوند؛ یک انتها رو به بالا و یک انتها دارای زاویه رو به پایین است.

همچنین، بسته به درخواست طراح، انواع دیگری از میلگرد سنجاقی نیز ممکن است تولید شود، که ممکن است شامل زاویه ۱۳۵ درجه در هر دو انتها باشد.

نحوه بستن سنجاقی در ستون بتنی

میلگرد سنجاقی بخش اساسی از ستون‌های بتنی و دیوارهای برشی است. طبق آیین‌نامه‌های بین‌المللی، نحوه بستن سنجاقی در ستون‌های بتنی به شرح زیر است:

مرحله اول، تعیین تعداد میلگردهای مورد نیاز

تعداد آرماتورهای سنجاقی به طول ستون بتنی، تعداد میلگردهای طولی و فاصله آنها از هم بستگی دارد و برای اینکه بگوییم به چند عدد میلگرد سنجاقی ستون نیاز هست، می‌بایست طول ستون و تعداد خاموت‌های آن را بدانیم. به‌طور مثال، اگر طول میلگردهای طولی ستون دو متر باشد، به ازای هر پانزده سانتیمتر به یک خاموت نیاز است.

هر خاموت نیز یک آرماتور سنجاقی دارد که زاویه نود آن به صورت یک‌درمیان در امتداد برش ستون قرار می‌گیرد. البته، اگر تعداد میلگردهای طولی که در کنار هم قرار گرفته‌اند بیشتر باشد، به تعداد بیشتری سنجاقی نیاز خواهد بود. ولی به‌طور کلی، تعداد میلگردهای سنجاقی و چگونگی قرارگیری آنها در آرماتوربندی بستگی به نظر مهندس دارد. خاموت یک آرماتور عرضی چهارگوش است که دورتادور ستون را می‌گیرد. البته، خاموت نیز بسته به نوع استفاده به‌صورت لوزی، مستطیل و یا مربعی ساخته می‌شود که نوع لوزی آن برخلاف نوع مربعی که دورتادور ستون است، چهار میلگرد را در داخل ستون در بر می‌گیرد.

مرحله دوم، اجرای میلگردهای سنجاقی

در این مرحله، آرماتورهای سنجاقی استاندارد که هر دو خم آنها نود درجه است، در محل مورد نظر قرار می‌گیرند. هر قلاب دوخت دو میلگرد روبروی هم را در بر می‌گیرد؛ با شرط اینکه فاصله میلگردها بیشتر از ۲۰ سانتیمتر نباشد. سپس نوبت به سنجاقی‌های یک‌طرف نود درجه می‌رسد. این آرماتورها را به صورت یک‌درمیان با آرماتورهای استاندارد اجرا می‌کنند. خم نود درجه آرماتور باید به سمت برش دال بتنی ستون باشد. آرماتورهای قلاب دوخت را با استفاده از سیم مفتول به میلگردهای طولی محکم می‌کنند.

کاربردهای میلگرد سنجاقی

میلگرد سنجاقی، با وجود ابعاد کوچک خود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و کاربردهای متعددی به‌خصوص در صنعت ساختمان‌سازی دارد. یکی از کاربردهای اصلی آن، در ساخت ستون‌های بتنی است. در این روش، ابتدا ستون با استفاده از میلگرد آرماتوربندی اجرا و سپس بتن ریزی می‌شود. این روش باعث می‌شود ستون‌های بتنی بسیار مستحکم و مقاوم شوند. میلگرد سنجاقی در این نوع ستون‌ها حکم نگهدارنده میلگردهای طولی را دارد که براثر فشارهای لرزه‌ای از هم جدا نشده و ستون از هم نپاشد.

پیشنهاد مقاله ؛ نحوه اجرای کنسول در ساختمان های بتنی

کاربرد دیگر قلاب دوخت در دیوارهای برشی است. این دیوارها نیز بتنی هستند و به دلیل اینکه تحت فشار برشی ساختمان قرار می‌گیرند، باید میلگردهای طولی آنها استحکام لازم را داشته باشند. برای ثابت نگهداشتن میلگردها از قلاب سنجاقی استفاده می‌شود.

آرماتور سنجاقی همچنین در اسکلت فلزی و فونداسیون سازه‌ها نیز نقش دارد و به‌طور کلی برای ساخت هر سازه‌ای که در آن آرماتور نقش زیرساز را ایفا کند، قلاب دوخت نیز در آنجا مورداستفاده قرار می‌گیرد. ساختمان‌های بتنی چند طبقه‌ای، صنایع مختلف مثل کشاورزی که برای ساخت سازه‌های مربوط از میلگرد سنجاقی استفاده می‌شود، پل و سدسازی و غیره نمونه‌ای از موارد استفاده قلاب دوخت هستند.

مزایای میلگرد سنجاقی

استفاده از قلاب دوخت در ستون بتنی مزایای زیادی دارد که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.

1. آرماتور سنجاقی، به دلیل شکل خاصی که دارد، باعث نگه‌داشتن میلگردهای طولی در جای خود می‌شود و این مهمترین مزیت آن است.
2. قلاب دوخت دارای مزیت سبک و کم‌حجم بودن است که امکان استفاده از آن را در هر قسمتی فراهم می‌کند.
3. نوعی خاموت وجود دارد که عملکردی مشابه با میلگرد سنجاقی دارد، اما استفاده از آن باعث شلوغ شدن میلگردها و سختی هنگام بتن‌ریزی می‌شود. لذا استفاده از سنجاقی بیشتر توصیه می‌شود که این نیز یکی از مزایای آن است.
4. میلگرد سنجاقی، به دلیل ساختار ویژه‌ای که دارد، به‌راحتی قابل اجرا است و نیاز به تخصص خاصی ندارد، که این نیز یکی از مزایای آن است.

پیشنهاد مقاله ؛ گروت بتن و نحوه استفاده از آن در ساختمان

معایب میلگرد سنجاقی

در کنار مزایا و محاسن میلگرد سنجاقی، معایبی نیز وجود دارد که با در نظر گرفتن مقررات، باید قبل از استفاده از آنها عیب‌ها گرفته شود.

• یکی از معایب قلاب دوخت این است که باید به‌صورت پیش‌ساخته آماده شود و اگر اندازه‌ها در مقایسه با ستون موردنظر صحیح نباشد، استفاده از آنها را سخت می‌کند.
• اندازه خم‌ها و زاویه‌ها باید طبق محاسبات دقیق انجام شود و کوچکترین اشتباهی می‌تواند عواقب بدی داشته باشد که این امر جزو معایب میلگرد سنجاقی است.
• محدودیت استفاده از میلگردهای کمتر از ۱۲ عدد در هر مقطع ستون نیز یکی از معایب آن است که برای تعداد بیشتر از این، می‌توان از میلگردهای دیگری غیر از سنجاقی استفاده کرد.
• برای اجرای صحیح، باید تحت نظارت طراح متخصص اجرا شود؛ زیرا فواصل و نحوه اجرا در کار بسیار مهم است و کمترین ایراد می‌تواند برای پروژه مشکل‌آفرین شود.

جمع بندی نهایی

با توجه به مزایا و معایب آن، میلگرد سنجاقی ابزاری کارآمد و موثر در صنعت ساختمان‌سازی است. این نوع آرماتوربندی، به دلیل امکان نگه‌داری میلگردها در جای خود، ایجاد استحکام و مقاومت بیشتر در ستون‌ها و دیوارهای بتنی را فراهم می‌کند. همچنین، سبک و کم‌حجم بودن آن امکان استفاده در هر قسمتی را فراهم می‌کند.

با این حال، برای استفاده موثر از آن، نیاز به دقت و دانش فنی در محاسبه ابعاد و اجرا داریم و عدم رعایت این موارد می‌تواند عواقب بدی داشته باشد. از این رو، استفاده از میلگرد سنجاقی نیازمند نظارت و کنترل کیفی مستمر است تا به‌صورت مطلوب و ایمن اجرا شود.