20 مورد از مشاغل مهم مربوط به صنعت ساختمان

20 مورد از مشاغل مهم مربوط به صنعت ساختمان

صنعت ساختمان‌سازی یکی از بزرگترین، پرسودترین، و گسترده‌ترین صنایع جهان است. به دلیل این وسعت، این صنعت توانسته است برای افراد با تخصص‌های مختلف شغل‌های متنوعی ایجاد کند. تعداد زیادی از افراد در حوزه ساختمان‌سازی مشغول به کار هستند، از کارگران غیرمتخصص تا تخصص‌های پیچیده.

این صنعت باعث ایجاد اشتغال فراوان در کشورها شده و هر فردی می‌تواند در زمینه‌ای از این صنعت شغل پیدا کند. حتی کارگران غیرمتخصص نیز همواره می‌توانند به‌عنوان کارگران ساده در این صنعت مشغول به کار شوند، به علاوه حوزه‌های تخصصی دیگری نیز در این زمینه وجود دارند.

علاوه بر شغل‌های مستقیماً مرتبط با ساخت و ساز، مشاغل جانبی نیز وجود دارند که حیات خود را به این صنعت وصل کرده‌اند. این شغل‌ها معمولاً نقش تأمین‌کننده را ایفا می‌کنند، از تولید مواد ساختمانی تا خدمات مشاوره املاک.

صنعت ساختمان همواره یکی از مهمترین عوامل در توسعه اقتصاد هر کشور بوده و اهمیت بسیاری دارد. علاوه بر ایجاد اشتغال، محصولات نهایی این صنعت یعنی مسکن، یکی از نیازهای اساسی جامعه را تأمین می‌کند.

صنعت ساختمان به گونه‌ای گسترده است که تنها به ساخت ساختمان‌های مسکونی، اداری یا تجاری محدود نمی‌شود؛ بلکه ممکن است شامل ساخت سدها، پل‌ها و سازه‌های دیگر نیز شود.

در این مقاله، قصد داریم به بررسی 20 مورد از مهمترین شغل‌های مرتبط با صنعت ساختمان بپردازیم. همراه ما باشید.

تاریخچه صنعت ساختمان

مسکن یا خانه از آغاز وجود بشریت یکی از نیازهای اساسی به شمار می‌آمد. از زمانی که انسان از غارها به عنوان محل اولیه زندگی خود استفاده می‌کرد، تا زمان ساخت کلبه‌های ساده، خانه‌های خشتی و سنگی، و در زمان حال که ساختمان‌های چندطبقه به عنوان سازه‌های اصلی مسکن به شمار می‌آیند، این نیاز بر طبق تکامل زمانی انسان، شکل و محتوا پیدا کرده است.

زمانی که ساخت‌وساز هنوز به‌صورت امروزی شکل صنعتی به خود نگرفته بود، هر فرد خانه خود را به دلخواه می‌ساخت و اکثر افراد توانایی‌های لازم برای ساخت یک خانه را داشتند. در آن دوران، تنها گروهی که به طور مستقیم در فعالیت‌های ساختمان‌سازی مشغول بودند، کارگران بودند. روند ساخت‌وساز نیز به طور طبیعی کند و با موانع زیادی مواجه بود.

پیشنهاد مقاله ؛ طراحی پلان باز چیست و چه مزایایی دارد؟

اما امروزه، ساخت‌وساز به یک صنعت پیشرفته تبدیل شده است. دیگر واحدهای ساخته‌شده توسط سازندگان به تنهایی اشغال نمی‌شوند، بلکه ساختمان به عنوان یک محصول جهت فروش در نظر گرفته می‌شود. این به معنای ورای تعریف ساده مسکن است. ساختمان‌سازی دیگر تنها نیاز شخص به مسکن را تأمین نمی‌کند؛ بلکه نیاز جامعه به خانه را برآورده می‌کند و به عنوان یک ضرورت اجتماعی مطرح می‌شود.

از همین رو، رفته‌رفته هر یک از بخش‌های صنعت ساختمان‌سازی به یک حرفه تخصصی تبدیل شده‌اند و این حرفه‌ها مشاغل متعددی را شکل داده و به شاخه‌های تخصصی تبدیل شده‌اند.

در زمان حاضر، با ورود فناوری‌های مختلف، صنعت ساختمان‌سازی به طور چشمگیری پیشرفت کرده است، به گونه‌ای که امکان ساخت سازه‌های عظیمی مانند برج و آسمان‌خراش در مدت زمان بسیار کوتاهی وجود دارد.

صنعت ساختمان شامل چه مشاغلی است؟

مشاغل ساختمانی به‌عنوان یکی از برخاسته‌ترین و پایدارترین حوزه‌های شغلی شناخته می‌شوند. این حقیقت از آن جهت است که در مقابل شرایط رکود اقتصادی حتی، مشاغل ساختمانی نه تنها از رونق خود دست برنمی‌دارند بلکه به دور از اینکه کاهش یابند، به رشد و پیشرفت ادامه می‌دهند. علاوه بر این، با توجه به افزایش تعداد مشاغل در حوزه ساختمان، این شغل‌ها به عنوان گزینه‌های پایدار و دارای مدت زمان طولانی برای جویندگان به حساب می‌آیند.

پیشهاد مقاله ؛ مهندس مشاور کیست؟

یکی از نکات حائز اهمیت در مورد مشاغل ساختمانی این است که این شغل‌ها از ابتدایی‌ترین پست‌ها مثل کارگر ساده گرفته تا مسئولان مهندسی ناظر، در معرض مواقع بسیار حساسی قرار دارند. در صورتی که هر یک از 20 مورد شغل مهم در این حوزه وظایف خود را به درستی انجام ندهند، ممکن است تأثیرات آنها به صورت جدی بر جان و اموال افراد بیافتد. از این رو، اهمیت اساسی دارد که هر کسی که در مشاغل ساختمانی مشغول به کار است، دارای مهارت‌های لازم و کافی برای انجام وظایف خود باشد. اشتباهات کوچک در مراحل ساختمانی می‌توانند در آینده منجر به فاجعه شوند.

به عنوان مثال، تصور کنید مهندس ساختمان در خصوص استوانه‌ها دقت کافی نداشته باشد یا یک کارگر ساده در زمان بتن‌ریزی پایه ستون‌ها اقدام به بی‌دقتی کند. این اشتباهات ساده می‌توانند در پایان به فاجعه‌های جبران‌ناپذیری منجر شوند. بنابراین، همان‌طور که مشاهده می‌شود، مشاغل ساختمانی نیازمند دقت بسیار بالا در هر زمینه کاری خود هستند.

علاوه بر مشاغلی که به‌صورت دائمی در صنعت ساختمانی مشغول به کار هستند، بسیاری از شغل‌ها مرتبط با این صنعت به صورت فصلی نیز وجود دارند.

در ادامه، به 20 مورد از مشاغل مهم مرتبط با صنعت ساختمان اشاره می‌شود.

نقشه‌بردار

نقشه محیط و مساحت ساختمان اولین گام عملیاتی است که برای ساختن یک سازه لازم است برداشت شود. در این فرآیند، نقشه‌بردار مسئولیت تأمین اطلاعات و داده‌های جغرافیایی را از منابع مختلف برعهده دارد. این منابع شامل نقشه‌های زمینی، عکس‌های هوایی، داده‌های ماهواره‌ای، تحقیقات و مطالعات میدانی، بررسی نقشه‌های دیگر، تحلیل داده‌های دیجیتال و گرافیک فضایی، یا حتی از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌شوند.

علاوه بر این، طراحی و ارزیابی الگوریتم‌های ساختاری داده‌های جغرافیایی نیز به عهده نقشه‌برداران است. این فرد متخصص در تدوین و ارتقاء سیستم‌های مورد استفاده برای پردازش و نمایش اطلاعات جغرافیایی با هدف بهبود دقت و کارایی در فرآیند ساختمان‌سازی مشغول به فعالیت می‌شود.

مهندس عمران

خیلی‌ها هستند که فرق مهندس معمار را با مهندسان عمران نمی‌فهمند، اما واقعیت این است که این دو حرفه کاملاً از یکدیگر متفاوتند.

وظیفه طراحی کلی سازه و برنامه‌ریزی ساخت، که یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های صنعت ساختمانی است، بر عهده مهندس عمران است.

در واقع، مهندس عمران کسی است که مراحل ساخت سازه را از ابتدای طراحی تا انجام پروژه را بر عهده دارد و پیش‌بینی می‌کند. مهندسی عمران یک شغل تمام‌وقت است، به این معنا که مهندس عمران در هر مرحله از فرآیند ساختمان‌سازی دخیل است و همچون یک کارگردان، مسئولیت مدیریت همه جوانب پروژه را بر عهده دارد. به همین دلیل، مهندس عمران باید دارای مجوز تأیید صلاحیت از نهاد سازمان نظام‌مهندسی کشور باشد و پروانه اشتغال را دریافت کرده باشد.

آرشیتکت یا مهندس معمار

بر خلاف متخصصین حوزه عمران که از دانشکده‌های مهندسی فارغ‌التحصیل می‌شوند، مهندسان معمار به واقع بخش‌های هنری‌تر ساختمان را مدیریت می‌کنند و می‌توانند از دانشکده‌های هنری فارغ‌التحصیل شوند. ویژگی بارز یک مهندس معمار این است که علاوه بر دانش و تخصص در زمینه شاخصه‌های اصلی ساختمان‌سازی، ذوق و خلاقیت هنری داشته باشد. زیرا طراحی سبک و استایل داخلی واحدها به عهده مهندس معمار است و هنر این متخصص نقش بسزایی در شکل‌دهی به ساختمان دارد.

واقعیت این است که مهندس معمار به عنوان طراح، ظاهر و استایل ساختمان را تعیین می‌کند، در حالی‌که مهندس عمران با بخش‌های سازه‌ای و باطن ساختمان سر و کار دارد.

کار اصلی مهندس معمار این است که بر اساس نقشه‌های تهیه‌شده، طراحی داخلی ساختمان را انجام دهد و در مرحله عملیاتی نیز بر روی اجرای طراحی نظارت کند. همچنین، طراحی ماکت و جزئیات معماری خارجی نیز به عهده مهندس معمار است.

معمار کسی است که علاوه بر طراحی شکل داخل خانه، فضا و ظاهر بیرونی ساختمان را نیز به‌وسیلهٔ هنر و تخصص خود طراحی می‌کند.

کارشناس تأسیسات

تأسیسات ساختمان در واقع بخش بسیار حیاتی و رفاهی هر ساختمان می‌باشد که حوزه‌ای گسترده و اهمیت بسیار زیادی دارد. در اینجا، اصطلاح تأسیسات به مشاغلی اطلاق می‌شود که بخش‌های حرارتی، برودتی، گاز کشی و تهویه مطبوع ساختمان را مدیریت و اجرا می‌کنند. کارشناسی تأسیسات یک شغل بسیار حیاتی و به طور همزمان حساس است که می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی درون ساختمان نقش مهمی ایفا کند.

کارگر ساختمانی

کارگران ساختمانی در واقع افرادی هستند که بدون تخصص ویژه در تمام حوزه‌های کاری ساختمان فعالیت می‌کنند. این کارگران ممکن است به‌صورت دائمی یا فصلی در حرفه خود مشغول به کار شوند. وظیفه کارگر ساده ساختمان به طور عمده کمک به انجام امور مختلف، به‌خصوص در بخش بنایی است. تعداد زیادی از افراد در کشور در این حوزه فعالیت دارند و این شغل یکی از مشاغل اساسی در زمینه ساختمان‌سازی به شمار می‌رود.

لوله‌کش

لوله‌کش یکی از زیرشاخه‌های حوزه تأسیسات ساختمان است که مسئولیت جایگذاری لوله‌های آب و فاضلاب در ساختمان را بر عهده دارد. سیستم آب‌رسانی ساختمان یک شاهرگ حیاتی است که اهمیت بسیار زیادی دارد، و اگر در اجرای آن هرگونه قصوری رخ دهد، ساختمان ممکن است در آینده با مشکلات اساسی مواجه شود. تعمیر مشکلات بخش لوله‌کشی بسیار زحمت‌آور، دشوار، و هزینه‌بر خواهد بود.

شیشه‌بر

هیچ ساختمانی را پیدا نمی‌کنید که فضایی برای پنجره نداشته باشد. پنجره‌ها بخش‌های حیاتی در تأمین نور و تهویه هوا در ساختمان‌ها هستند و علاوه بر کاربردهای حیاتی، از نظر ظاهری نیز معمولاً تعیین‌کننده هستند. اما هیچ پنجره‌ای بدون شیشه نصب نمی‌شود. به همین دلیل، شیشه‌بری یکی از فعال‌ترین بخش‌های صنعت ساختمان‌سازی است که علاوه بر پنجره‌ها، نیاز بخش‌های دیگر ساختمان که به شیشه احتیاج دارند را نیز برطرف می‌کند. شیشه‌بری، مشابه لوله‌کشی، یک حرفه است که با کسب تجربه می‌توان در آن مهارت یافت.

نقاش ساختمان

امروزه بسیاری از ساختمان‌های جدید به‌صورت خام به مالکان تحویل داده می‌شوند، از این رو نیاز به خدمات نقاشی ساختمان رو به افزایش است. نقاش ساختمان با استفاده از مواد رنگی مناسب با نیازها و سلیقه مالکان، دیوارها را رنگ‌آمیزی می‌کند و واحد را از حالت خامی به حالت نهایی و زیبا درمی‌آورد. این حرفه علاوه بر ساختمان‌های جدید، می‌تواند به بازسازی و ترمیم رنگ خانه‌های قدیمی نیز مشغول باشد.

مدیر پروژه

مهندس معمار ناظری برکلیات بناست و فعالیت‌های مرتبط با حوزه خود را هماهنگ می‌کند. اما مدیر پروژه‌های ساختمانی وظیفه برنامه‌ریزی دقیق کار را برعهده دارد و باید با مدیریت منظم، هماهنگی بین پروژه‌ها و مشاغل مختلف ساختمانی را اجرا کند. امروزه در صنعت ساختمانی، نقش مدیران پروژه هرچه بیشتر و پررنگ‌تر شده است.

کار اصلی مدیر پروژه در واقع هدایت و هماهنگی بین نیروهای انسانی و مادی است که از ابتدا تا مراحل انتهایی با پروژه همراه خواهند بود. مدیر پروژه ساختمان یکی از مدیران ارشد ساخت‌وساز به شمار می‌رود و از جمله مشاغل پرسود در حوزه ساختمانی است، زیرا تعداد متخصصان این حوزه در کشور کم است.

برق‌کار

وظیفه مهندس برق ساختمان این است که نقشه برقی ساختمان را متناسب با طراحی معمار و با مشورت مهندس عمران طرح‌ریزی و اجرا کند. تأمین برق کلی ساختمان همراه با سیم‌کشی مجزای واحدها، تهیه و نصب تابلو برق و سایر وظایف برق‌کار ساختمان، همگی به عهده این مهندس می‌باشد. این حوزه نیازمند همکاری تخصصی تیم برق‌کاری است و نه تنها به یک نفر، بلکه به یک تیم متخصص احتیاج دارد.

مسئول خرید

مسئول خرید ساختمان فردی است که وظیفه تأمین نیازهای ساختمان به مصالح مختلف را بر عهده دارد. تقریباً تمامی مواد و مصالحی که در سازه به کار می‌روند، باید از مسئول خرید تحویل گرفته شوند. مسئول خرید موظف است به‌موقع لوازم و مصالحی که از نظر کیفیت مورد تأیید مهندسان قرار دارند، را با بهترین قیمت ممکن خریداری کند و گزارش‌های مربوطه را در کنار فاکتورها به‌حسابدار تحویل دهد.

حسابدار

حسابداری یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین مشاغل در هر کشوری است که طبیعتاً به‌حسابداری ساختمان محدود نمی‌شود. افرادی که علم حسابداری را دارند، می‌توانند در صنعت ساختمان هم مشغول به کار شوند. وظیفه حسابدار پروژه ساختمانی جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش‌های مالی و صورت‌های حساب است. حسابدار یکی از نماینده‌های اصلی در صنعت ساخت‌وساز به شمار می‌رود که نقش کلیدی در تعیین هزینه‌های نهایی پروژه خواهد داشت.

از جمله وظایف حسابدار، داشتن اطلاع کامل از قوانین مالیاتی و ارائه پیشنهادات لازم برای طراحی استراتژی خرید است تا هزینه کلی ساختمان با حفظ کیفیت در کمترین حد ممکن باقی بماند. به عبارت دیگر، حسابدار مسئولیت دارد تا با بهره‌گیری از دانش مالیاتی، راهکارهای بهینه برای کاهش هزینه‌ها و حفظ استانداردهای کیفیتی در پروژه‌های ساختمانی ارائه دهد.

نماکار

کارشناس نمای ساختمان یا نماکار در واقع وظیفه اجرای نمای بیرونی ساختمان، هماهنگ با طراحی مهندس معمار و با استفاده از مصالح متناسب، را بر عهده دارد. به دلیل اینکه در تقریباً نود درصد مواقع، نماهای بیرونی ساختمان‌ها از سنگ ساخته می‌شوند، نماکارها اغلب از این مصالح برای اجرای نمای ساختمان بهره می‌برند و در واقع، به عنوان سنگ‌کارهم شناخته می‌شوند.

موزائیک کار

کف ساختمان یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساختمان است که در واقع یکی از آخرین مراحل اجرایی در ساختمان محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، بعد از اتمام کارهای لوله‌کشی، برق‌کاری و سایر مراحل مشابه. کف ساختمان می‌تواند از جنس موزاییک، سرامیک یا پارکت باشد. هر چند که نام موزاییک کار در این بخش ذکر شده است، اما واقعیت این است که کارشناس کف‌کار مسئولیت مدیریت و اجرای این بخش را بر عهده دارد.

بنا

بنایی یکی از شغل‌های تجربی و حیاتی در صنعت ساختمان است. مسئول بنا وظیفه روی‌هم چیدن مصالح ساختمانی از جمله آجر، سفال، سیمان و سایر مواد ساختمانی را بر عهده دارد و در واقع، او کسی است که دیوارها و ساختارهای ساختمانی را اجرا می‌کند.

گچ کار

گچ مصالحی است که در هر ساختمانی دیده می‌شود و اصلی‌ترین ماده برای پوشاندن دیوارهای لخت ساختمانی است. هیچ دیواری را پیدا نمی‌کنید که لایه‌ای از گچ رویش را نپوشانده باشد. بنابراین، گچ‌کار یکی از مشاغل حیاتی در حوزه‌ی ساختمانی به شمار می‌رود که باید حتماً مهارت و تجربه کافی در این زمینه را داشته باشد.

سفید کار

سفیدکاری یعنی آماده کردن گچ دیوارها و پر کردن محل اتصالات برای آماده شدن جهت نقاشی. این فرآیند یک مهارت است و بسیاری از گچ‌کاران خودشان سفیدکاری را نیز انجام می‌دهند.

جوش‌کار

شاید مهم‌ترین و پرکاربردترین نحوه اتصالات اسکلت و سازه‌های فلزی ساختمانی، جوش باشد. از این رو، کار جوشکار اهمیت بالایی پیدا می‌کند. این کار، طبیعتاً به مهارت و دقت بسیار بالایی نیاز دارد. جوش‌کارها یکی از پرکاردترین مشاغل ساختمانی هستند.

نصاب آسانسور

آسانسور به بخشی جدانشدنی از سازه‌های امروزی تبدیل‌شده است. داشتن آسانسور نه‌تنها یک امتیاز، بلکه امروزه به یکی از الزامات هر ساختمان تبدیل‌شده است. به همین دلیل، هم‌شغل نصاب آسانسور یکی از مشاغل مهم ساختمانی به شمار می‌رود. این حرفه نه‌تنها با کار و پروژه‌های زیادی روبه‌رو خواهد شد، بلکه نیاز به دقت و ظرافت کافی در اجرای صحیح آسانسور نیز دارد. همچنین، در صورت قرار گرفتن آسانسور در ساختمان، بهتر است پیش از تعبیه تونل مربوطه، با متخصص نصب آسانسور مشورت کنید.

آرماتوربندی

آرماتوربندی شغلی است که به مستقر کردن و محکم کردن دیرک‌های فولادی و تورهای شبکه‌ای در سازه‌های بتنی مشغول است. این حرفه قطعاً جزو 20 مورد از مشاغل مهم مرتبط با صنعت ساختمان به‌حساب می‌آید.

جمع بندی نهایی

در صنعت ساختمان، مشاغل بسیار گسترده و اساسی ایفا می‌کنند که به تعادل و پیشرفت این حوزه کمک می‌کنند. مهندسان عمران با مسئولیت مدیریت طراحی و ساخت سازه‌ها، اساسی‌ترین نقش در این صنعت را دارند. همچنین، مهندسان معمار با توانایی در طراحی‌های هنری و مدیریت جنبه‌های ظاهری ساختمان‌ها، به ایجاد فضاهای زیبا و کارآمد کمک می‌کنند.

تأسیسات ساختمان، با اهمیت بالایی در حوزه‌های حرارتی و برودتی، گاز کشی و تهویه مطبوع، به بهبود کیفیت زندگی در ساختمان‌ها کمک می‌کند. کارگران ساختمانی نیز با ارائه خدمات کمکی و ساختاری، بخش مهمی از نیروی کار صنعت ساختمان را تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر، نقشه‌برداران با تهیه نقشه‌های دقیق، مهندسان و کارگران را در اجرای پروژه‌ها هدایت می‌کنند. در کل، هریک از این مشاغل نقش مهمی در پردازش‌های مختلف ساختمانی ایفا می‌کنند و تاثیر مستقیمی بر کیفیت و پایداری ساختمان‌ها و زیرساخت‌های حیاتی دارند.