تیپ خاک و نحوه آزمایش آن

تیپ خاک

خاک ها انواع مختلفی دارند و هر کدام از انواع خاک ویژگی های منحصر به فردی دارند. این مسئله در بحث ساختمان سازی اهمیت زیادی دارد زیرا با تعیین نوع خاک یا همان تیپ خاک می توان فهمید خاک مورد نظر برای احداث چه نوع سازه ای با چه مشخصاتی مناسب است.

روش های تعیین تیپ خاک

با کمک چند آزمایش این امکان وجود دارد که بتوانید تیپ های مختلف خاک را مشخص کنید. آزمایش دان هول (downhole) و آزمایش نفوذ استاندارد SPT و آزمایش سه محوری و تک محوری انواع روش هایی هستند که برای تعیین تیپ خاک مورد استفاده قرار می گیرند. مراحلی که در این آزمایش ها به کار برده می شوند کمی با هم متفاوت هستند. در ادامه به اختصار توضیح داده شده است که تعیین تیـپ خاک در هر کدام از روش ها چگونه است.

مشخصات تیپ خاک

ابتدا باید با تیپ های مختلف خاک آشنا شده و بدانید هر تیـپ خاک چه مشخصاتی دارد.

تیپ خاک ۱

این تیپ خاک بهترین تیپ برای ساختمان سازی است. زمین هایی که دارای خاک های سخت هستند و محکم و مقاوم می باشند، جزء این دسته قرار می گیرند.

پیش تر به معرفی جامع بهترین مصالح دیوار چینی پرداخته ایم.

تیپ خاک ۲

تیپ ۲ در رده بعدی بهترین خاک ها برای ساختن سازه قرار می گیرد. در این زمین ها خاک هایی وجود دارند که دارای تراکم بالایی هستند، اما سنگ های سستی دارند.

تیپ خاک ۳

این تیپ خاک از خاک های تیپ ۲ ضعیف تر است. میزان فراوانی زمین هایی با این تیـپ خاک بیش تر از انواع دیگر است. در این زمین ها خاک ها از نظر تراکم متوسط هستند و سنگ های موجود در اثر هوازدگی متلاشی شده اند.

تیپ خاک ۴

زمین هایی که دارای خاک تیپ ۴ هستند، ضعیف ترین زمین ها هستند. در مناطقی که آب های زیر زمینی وجود دارند، خاک نرم و مرطوب است و جزء تیپ ۴ به حساب می آید. در این زمین ها ساختن سازه مجاز است اما اسکلت آن ها باید محکم تر و مقاوم تر باشد.

پیش تر در مقالات حوزه اجرائیات ساختمان به بررسی تخصصی انواع سقف ساختمان پرداخته ایم.

نحوه آزمایش و تعیین تیپ خاک با استفاده از آزمایش دان هول

برای این که بتوانید تیـپ خاک را تعیین کنید، باید سرعت موج برشی عبوری از آن انداز گیری کنید. با استفاده از آزمایش دان هول امکان تعیین سرعت موج برشی که از خاک عبور می کند به شکل مستقیم تعیین می شود. پس از اندازه گیری باید استاندارد ۲۸۰۰ زلزله را به کار بگیرید و تیپ خاک را مشخص کنید. با در اختیار داشتن سرعت موج برشی و اطلاعات زیر تیـپ خاک مشخص می شود.

• اگر سرعت موج برشی بیش از ۷۵۰ متر بر ثانیه باشد با تیـپ خاک ۱ مواجه هستید.
• اگر سرعت موج برشی عددی بین ۳۷۵ تا ۷۵۰ متر بر ثانیه باشد، با تیپ خاک ۲ رو به رو هستید.
• سرعت موج برشی بین ۱۷۵ تا ۳۷۵ متر بر ثانیه باشد، تیپ خاک ۳ است.
• در صورت مواجهه با سرعتی کم تر از ۱۷۵ متر بر ثانیه تیـپ خاک ۴ است.

با روش های پیدا کردن پیمانکار خوب جهت پروژه نوسازی و بهسازی ساختمان آشنا شوید.

نحوه آزمایش و تعیین تیپ خاک با استفاده از آزمایش استاندارد SPT

برای تعیین نوع خاک ابتدا از روش دان هول استفاده می کنیم و اگر این روش موفقیت آمیز نبود از روش SPT استفاده می کنیم. میزان دقت این روش کم تر از روش اول است، ولی به هر حال با تقریب خوبی اعداد را می توانید تفسیر کنید.

• اگر عدد استاندارد ماشینی از ۵۰ بزرگ تر باشد، خاک ممکن است از نوع تیپ خاک ۱ یا ۲ باشد.
• اگر عدد استاندارد ماشینی از ۵۰ کم تر باشد، خاک می تواند تیـپ خاک ۳ یا ۴ باشد.
• اگر عدد spt که به روش دستی محاسبه می شود از 160 بیش تر باشد، تیپ خاک ۱ یا ۲ است.
• اگر عدد spt دستی زیر 160 باشد، تیـپ خاک ۳ یا ۴ است.

هر آنچه در زمینه ضرورت بازسازی تکمیلی ساختمان باید بدانید.

نحوه آزمایش و تعیین تیپ خاک با استفاده از آزمایش سه محوری

این روش هم یکی دیگر از روش های نام برده در آیین نامه 2800 است که بر اساس چسبندگی زهکشی نشده در خاک ها تیپ آن ها را مشخص می کند. برای این کار باید میزان چسبندگی خاک با استفاده از آزمایش سه محوری uv تعیین شود. سپس با عدد به دست آمده و مراجعه به اطلاعات زیر می توانید تیـپ خاک را تعیین کنید.

• اگر cu از عدد ۲۵۰ بیش تر بود، خاک تیپ 1 یا تیپ ۲ است.
• اگر عددی بین ۷۰ تا ۲۵۰ کیلوپاسکال بود، خاک تیپ ۳ است.
• با مشاهده عدد کم تر از ۷۰ کیلو پاسکال هم می توانید متوجه شوید که خاک تیپ ۴ است.

با کاربری ساختمان و شرایط تغییر کاربری آشنا شوید.

نحوه آزمایش و تعیین تیپ خاک با استفاده از آزمایش تک محوری

در این روش هم باید چسبندگی زهکشی نشده خاک ها با آزمایش تک محوری محاسبه شود.
در صورت مشاهده عدد بیش از ۲۵۰ کیلو پاسکال خاک تیپ ۱ یا تیپ ۲ است. اگر این عدد بین ۷۰ تا ۲۵۰ کیلو پاسکال باشد، با خاک تیپ ۳ مواجه هستیم. Cu زیر ۷۰ هم بیانگر وجود خاک تیپ ۴ است.

پیش تر در مقالات حوزه طراحی و دکوراسیون داخلی به سبک های مختلف دکوراسیون داخلی پرداخته ایم.

اهمیت آگاهی از تیپ خاک ها برای ساختمان سازی

اهمیت این موضوع به دلیل آسیب های ناشی از زلزله است که می تواند خسارات زیادی به جان و مال انسان ها وارد آورد. برای این که در محلی ساختمانی احداث شود، بسیار مهم است که بدانید زمین زیر آن تا چه حدی مقاوم است و در صورت وقوع زلزله چقدر آسیب خواهد دید. تعیین تیپ خاک این موضوعات را روشن می کند و مواد و مصالح لازم بر اساس تیپ خـاک تهیه می شود.

اگر در مکانی قصد احداث سازه ای را داشته باشند اما امکان تعیین تیپ خاک به هر دلیلی وجود نداشته باشد، تیپ خـاک ۳ در نظر گرفته می شود.
اهمیت تعیین تیپ خاک ها به حدی زیاد است که توصیه می شود در صورت در اختیار نداشتن امکانات آزمایشگاهی از روش تعیین تیپ چشمی استفاده کنید.

هز آنچه باید از صفر تا صد مراحل بازسازی ساختمان بدانید.

نحوه آزمایش و تعیین تیپ خاک به روش چشمی

یک جسم مقاوم شبیه به میخ را در زمین فرو ببرید. اگر این کار به سادگی انجام شد خاک می تواند تیپ ۳ یا ۴ باشد. اگر نتوانستید با فشار دست این کار را انجام دهید، احتمالا تیپ خـاک ۱ یا ۲ می باشد. به خاطر داشته باشید که این روش دقیق نیست و نباید برای ساختمان سازی مورد استفاده قرار گیرد.