بتن مگر چیست و کاربردهای آن در صنعت ساختمان

انواع مختلفی از بتن وجود دارند که هرکدام از آنها قابلیت انجام کارهای خاص را دارند. یکی از این انواع، بتن مگر است که در فرآیند آرماتوربندی و صفحه‌گذاری به کار می‌رود. لایه‌ای که از این بتن ساخته می‌شود، بسیار مناسب برای ایجاد سطوح صاف و هموار است. ترکیبات متنوع این بتن، امکان اختصاص کاربردهای متعددی را فراهم کرده است.

بتن مگر از مواد و ترکیبات گوناگون تشکیل شده است که این امر به آن این امکان را می‌دهد که در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله، ما قصد داریم به بررسی جزئیات بیشتر این نوع بتن بپردازیم و اطلاعات مفیدی را فراهم کنیم. از توضیح در مورد تعریف بتن مگر شروع کرده و سپس به جزئیات مربوط به ترکیبات و خصوصیات آن پرداخته و کاربردهای گسترده آن را بررسی خواهیم کرد. پس از مطالعه این مقاله، شما با جزئیات بیشتری از بتن مگر آشنا خواهید شد و از این اطلاعات در فهم بهتر و استفاده بهینه‌تر در پروژه‌های ساختمانی خود بهره‌مند خواهید شد.

بتن مگر چیست؟

بهتر است با توضیح در مورد بتن مگر شروع کنیم. این نوع بتن در بین بتن‌های غیرمسلح جای می‌گیرد و مقدار سیمان مورد استفاده در آن کمتر از مقدار آب استفاده شده در آن است. این ویژگی منحصربه‌فرد باعث می‌شود که بتن مگر به عنوان یک لایه پایه مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از انواع دیگر بتن‌ها روی این لایه، می‌توان به راحتی یک لایه با کیفیت و صاف ایجاد کرد. این لایه به خوبی مناسب برای پوشش زمین‌های خاکی و ایجاد سطوح صاف در مکان‌های ناهموار است. با کمترین میزان سیمان ممکن، این بتن بهترین گزینه برای آماده‌سازی بستر خاک است و در مراحل آرماتوربندی و صفحه‌گذاری به کار می‌رود.

در پایان، یکی از سؤالاتی که گاهاً مطرح می‌شود، تلفظ صحیح کلمه “مگر” است. این کلمه به صورت “مِگْر” تلفظ می‌شود. بنابراین، در جلسات مهندسی بهتر است از این تلفظ استفاده کنید تا ابهامات در تلفظ ایجاد نشود.

ترکیبات و فرآیند مخلوط‌سازی بتن مگر چگونه است؟

یکی از موارد حیاتی در بحث درباره بتن مگر، ترکیبات آن می‌باشد. این نوع بتن به طور کلی از سه نوع مخلوط تشکیل یافته است که شامل سیمان، مصالح (شن و ماسه و مواد دیگر)، و آب می‌شوند. نسبت ترکیب هر یک از این عناصر با یکدیگر متفاوت است و لازم است به این جزئیات توجه ویژه‌ای شود. علاوه بر این موارد اصلی، از ترکیبات کاهنده آب، روان‌کننده‌ها و مواد افزودنی نیز استفاده می‌شود که میزان آن‌ها بستگی به نظر شخصی پیمانکار دارد.

مقدار سیمان مورد استفاده در ترکیبات این بتن، ممکن است نسبت به مقدار آب کمتر باشد؛ به همین دلیل بتن در این شرایط دارای حالت خشک‌تری خواهد بود. به طور کلی، می‌توان گفت هر چقدر نسبت مقدار سایر مواد به سیمان کاهش یابد، بتن حاصل خشک‌تر و حاوی حجم کمتری می‌شود. این ویژگی به عنوان بتن لاغر شناخته می‌شود، که باعث محدودیت تحرک سنگدانه‌ها در داخل آن می‌شود.

کاربردها و مزایای بتن مگر

همانطور که در ابتدای متن نیز اشاره شد، بتن مگر از کاربردهای گسترده‌ای برخوردار است. از مهم‌ترین کاربردهای این نوع بتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

لایه پوششی

بتن مگر به عنوان یک لایه پوششی برای سازه‌ها به‌کار می‌رود، وظیفه محافظت از سازه را بر عهده دارد. این لایه همچنین جلوی جذب آب خاک را نیز می‌گیرد.

فونداسیون

در جاهایی که نیاز به جلوگیری از تماس بتن اصلی فونداسیون با خاک است، از بتن مگر بهره می‌شود.

پیشگیری از نفوذ سیمان

برای جلوگیری از نفوذ سیمان به خاک، استفاده از بتن مـگر پیشنهاد می‌شود.

آماده‌سازی بستر خاک

برای آماده‌سازی بستر خاک به منظور پی‌ریزی، از این نوع بتن‌ها استفاده می‌شود.

صفحه‌سازی فونداسیون

در مواردی که نیاز به صفحه‌سازی فونداسیون با سطح صاف و هموار است، بتن مـگر به‌عنوان گزینه‌ای ایده‌آل مطرح می‌شود.

پرکردن فضای خالی

این بتن برای پر کردن فضای خالی در سازه‌ها به‌کار می‌رود.

کف پی

در مواردی که نیاز به تراز کامل کف پی است، بتن مـگر به‌کار می‌رود.

زیراساس در راه‌سازی

در راه‌سازی و جاده‌سازی، بتن مگر می‌تواند به‌عنوان زیراساس با افزایش استحکام در برابر تنش‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

معایب بتن مگر

اگرچه بتن مگر به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، در بسیاری از پروژه‌ها به خوبی عمل کرده و کاربردهای متعددی دارد، اما همچنین معایب خود را نیز دارا است. معایب اصلی بتن مگر عبارتند از:

خشکی و سفتی

به دلیل نسبت کمتر سیمان به آب در ترکیبات بتن مگر، این نوع بتن معمولاً خشک‌تر و سفت‌تر از سایر انواع بتن است. این ممکن است در مواردی که انعطاف‌پذیری مهم است، معایب خاصی ایجاد کند.

پیشنهاد مقاله ؛ بتن آماده چیست؟ مزایا و معایب آن در صنعت ساختمان

کمبود انعطاف‌پذیری

به علت حالت سفت و کمبود انعطاف‌پذیری، بتن مگر در مواجهه با تغییرات حجم خاک، ممکن است به طور محدودتری جا به جا شود که ممکن است در برخی از موارد ناپایداری زیرسازی ایجاد کند.

هزینه بالا

ترکیبات خاص بتن مگر و نیاز به مراقبت‌های ویژه ممکن است به دلیل هزینه بالاتری که ایجاد می‌کند، در برخی پروژه‌ها به گزینه‌های دیگر مانند بتن عادی جلب نشود.

پایداری ناکافی در برابر حرارت

بتن مگر ممکن است در مقابل تغییرات حرارتی که به شکل گسترده در طول زمان اتفاق می‌افتد، کمی کم‌پایدار باشد که ممکن است در برخی مناطق تاثیر گذار باشد.

محدودیت در کاربردهای مهندسی برخی

در برخی از کاربردهای مهندسی خاص، مانند ساخت سازه‌های با سیستم‌های پیچیده، بتن مگر ممکن است به دلیل محدودیت‌های خود در انعطاف‌پذیری و سازگاری، گزینه مناسبی نباشد.

ضخامت و ارتفاع بتن مگر

یکی از جوانب مهم در بحث درباره بتن مگر، ضخامت و ارتفاع آن‌ها است. ضخامت این بتن‌ها ممکن است در محدوده 10 تا 15 سانتی‌متر واقع شود. همچنین، در هر بار اجرا، مقدار اضافی از بتن حدود 10 تا 15 سانتی‌متر از سطح فونداسیون ریخته می‌شود.

برای تعیین ارتفاع بتن، از بنچ‌مارک یا کدهای مشخصی که براساس سطح مبنای پروژه تعیین می‌شوند، استفاده می‌شود. به طور کلی، سطح بتن با سطح زیر فونداسیون هم‌اندازه است و هرکدام از این سطح‌ها دارای یک کد ارتفاع خاص هستند. این کدها بر روی نقشه‌ها به صورت اعداد درج شده‌اند و با استخراج این اعداد می‌توان کد ارتفاع مربوطه را به دست آورد.

بتن‌ریزی بتن مگر با بالاترین کیفیت

قبل از ریختن بتن، خاک بستر باید به طور کامل مرطوب شود تا جلوی جذب آب بتن توسط خاک گرفته شود و احتمال پوک شدن بتن کاهش یابد. برای ریختن بتن مگر، اغلب از دستگاه‌های کوچکی به نام بتونیر استفاده می‌شود. باید بعد از 2 دقیقه از اضافه کردن آب، از این دستگاه بهره گرفت.

قبل از اجرای بتن، شفته آهک (برای تثبیت و افزایش مقاومت خاک) باید مرطوب شود تا از جذب آب بتن جلوگیری شود. فرایند اجرای بتن بر روی شفته آهک باید در شرایطی صورت گیرد که مقاومت آهک حداقل 5.1 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد. پس از اجرا، سطح بتن باید به‌طور کامل تمیز شود تا آرماتوربندی به بهترین شکل ممکن انجام شود. بعد از ریختن بتن، سطح بتن باید به مدت 10 ساعت مرطوب نگه داشته شود که این مدت زمان ممکن است بستگی به شرایط آب و هوایی داشته باشد.

جمع بندی

در صنعت ساختمان و اجرای پروژه‌ها، از مصالح و فرآیندهای متنوعی استفاده می‌شود و بتن مگر نیز به عنوان یکی از این مصالح شناخته می‌شود. این بتن با عناوین مختلفی مانند بتن نظافت و بتن رگلاژ شناخته می‌شود و با مزایا و امتیازات گوناگون همراه است. در این مطلب، به معرفی مهم‌ترین مزایا و امتیازات این بتن می‌پردازیم. همچنین در اینجا با تعریف بتن مگر، کاربرد و نکات اجرایی این محصول آشنا خواهید شد و اطلاعات مفید و مختصری را در اختیار شما قرار می‌دهیم.