بتن رنگی چیست؛ انواع آن و کاربردهای آن

بتن رنگی چیست؛ انواع آن و کاربردهای آن

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بارها بتن رنگی را در نماها و فضاهای ساختمانی و شهری مشاهده کرده باشید؛ اما آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که کاربرد بتن رنگی چیست یا درباره انواع بتن رنگی اطلاعات بیشتری به دست آورید؟ کاربرد این ماده را می‌توان در صنعت ساختمان‌سازی، کارهای معماری و همچنین تزئینی خلاصه کرد؛ مزایا و معایب بتن رنگی بر مهندسان معمار پوشیده نبوده و با توجه به گسترش کاربردی که دارد، از آن برای تزئین کردن مکان‌ها و ساختمان‌های مختلفی همچون پارک و بوستان‌ها، فرودگاه‌ها، پل‌ها، هتل‌ها و مکان‌های اقامتی، پارکینگ‌ها، فروشگاه‌ها و مراکز خرید و… استفاده می‌شود.

این ماده علاوه بر رنگ‌های زیبا دارای دوام، مقاومت، استحکام و خاصیت ضد فرسایشی بسیار بالا است، که باعث جذابیت و استفاده گسترده از آن می‌شود.

بتن رنگی چیست؟

همان‌طور که می‌دانید امروزه صنعت ساختمان‌سازی بسیار پیشرفت کرده و متریال‌ها و مصالح جدیدی در این صنعت ظهور کرده‌اند؛ یکی از محبوب‌ترین و متداول‌ترین مصالحی که در این صنعت کاربرد بسیار وسیعی دارد، بتن است که امروزه انواع مختلف و همچنین کاربردهای زیادی را شامل می‌شود و در سطح جهان بسیار شناخته شده است.

اگر می‌خواهید بدانید که بتن رنگی چیست؟ باید به زبان ساده بگوییم که بتن رنـگی درواقع همان بتن ساده است که در ساختمان‌ها به کار می‌رود؛ اما تفاوت اصلی آن با دیگر انواع بتن در تنوع رنگی بالای آن است. ترکیبات این بتن به گونه‌ای است که علاوه بر زیبایی ظاهری می‌تواند استحکام مقاومت در برابر فرسایش را به سازه ببخشد.

کاربرد بتن رنگی را بیشتر می‌توان به عنوان کفپوش در مسیرهای پر رفت و آمد و پرتردد و مکان‌هایی دانست که ماشین‌های سنگین از آنجا عبور می‌کنند. تنوع رنگی بالای این بتن باعث شده تا به عنوان یکی از پرکاربردترین مصالح برای تزئین انواع سطوح محسوب شود.

مهندسان معماری که این ماده را برای تزئین سازه خود انتخاب می‌کنند، می‌توانند با استفاده از آن روی انواع سطوح صاف، منحنی یا مقرنس کار کرده و پایانی زیبا و محکم به عمل آورند. از جمله دلایل محبوبیت این نوع بتن در بین مهندسان معمار می‌توان به موارد مختلفی از جمله در دسترس بودن، قیمت مناسب، زیبایی خیره‌کننده، خاصیت ضد فرسایشی و مقاومت بالای آن اشاره کرد.

آشنایی با انواع بتن رنگی

بتن رنگی به طور کلی در دو دسته مختلف تقسیم می‌شود. انواع بتن رنـگی شامل دو مورد زیر هستند:

بتن‌های رنگی ساده

یکی از انواع بتن‌های رنگی، بتن رنگی ساده است. اجزای تشکیل‌دهنده بتن رنگـی ساده شامل آب، سیمان سفید، رنگ، شن، و ماسه معمولی می‌باشند. این نوع بتن، مشخصات مکانیکی مشابهی با بتن ساختمانی دارد و تنها تفاوت آن در دو معیار ظاهر و رنگ است. برای استفاده از بتن رنگی ساده، می‌توانید از شن و ماسه رنگی نیز به جای شن و ماسه معمولی استفاده کنید.

بتن‌های رنگی صنعتی

ترکیبات بتن رنگی صنعتی نیز مانند بتن رنگی ساده از آب، سیمان سفید و رنگ تشکیل شده و تفاوت آنها در نوع سنگ‌دانه‌ها است. سنگ‌دانه‌های بتن رنـگی صنعتی از مواد و ترکیبات با خاصیت ضدفرسایش و فشار بالا به همراه ترکیبات صنعتی تولید می‌شوند. این سنگ‌دانه‌ها مقاومت سایشی و فشاری بیشتری نسبت به شن و ماسه‌های طبیعی و معمولی دارند، به همین دلیل بتن‌های حاصل از آن‌ها به نام‌های بتن ضد سایش یا بتن سخت شناخته می‌شوند.

کاربردهای بتن رنگی

همان‌طور که در ابتدای مقاله هم اشاره کردیم، کاربرد بتن رنگـی در یک یا دو مورد خلاصه نشده و گستره وسیعی دارد. حجم بالای کاربرد بتن رنگـی باعث شده تا مهندسان زیادی از آن برای کارهای ساختمانی و تزئینی خود بهره بگیرند. کاربرد بتن رنگـی شامل موارد زیر است:

1. برای ساخت کفپوش‌های پیاده‌راه‌ها و میدان‌ها از بتن رنـگی استفاده می‌شود.
2. کاربرد بتن رنگـی در رنگی کردن سازه‌های بتنی نیز قابل مشاهده است؛ برای مثال از بتن رنگی برای آشیانه حفاظت از هواپیماهای جنگی یا انبار مهمات مکان‌های نظامی استفاده می‌کنند تا از طرفی کار استتار این اماکن را نیز انجام دهد.
3. سالن‌های تولید انبارهای معمولاً در معرض سایش، برخورد اجسام تیز و همچنین ریزش مواد هستند؛ به همین خاطر توصیه می‌شود تا از کفپوش‌های سخت‌کننده بتن‌های رنگی برای این اماکن استفاده شود.
4. زیباسازی بافت شهری یک کاربرد بتن رنـگی به حساب می‌آید و در طول روز بارها پیش می‌آید که مردم شهر در معرض این نماهای بتن رنگـی قرار بگیرند؛ بنابراین بسیار مهم است که نماهای شهر با بتن رنگـی خودنمایی کنند.
5. به منظور طراحی معماری و به وجود آوردن ویژگی‌های محیط اطراف می‌توان از بتن رنگـی بهره برد.
6. استفاده از بتن رنگـی در بسیاری از اماکن شایع است؛ ازجمله این اماکن می‌توان به موزه‌ها، نمایشگاه‌ها، مدرسه‌ها، مراکز خرید، فرودگاه‌ها، فروشگاه‌ها و… اشاره کرد.
7. شاید تابه‌حال برای شما هم پیش آمده باشد که مسیرهای مخصوص پیاده‌روی و دوچرخه سواری را دیده باشید؛ برای رنگ کردن این مسیرها از بتن‌های رنگی روشن استفاده می‌شود.
8. کاربرد بتن رنگـی تنها در موارد ذکر شده خلاصه نمی‌شود؛ از این بتن‌ها برای مشخص کردن تفاوت بین جاده و تراموا نیز استفاده می‌شود.
9. استفاده از بتن‌های رنگی در مراکز ورزشی و پارک‌های اسکیت بازی بسیار شایع است.
10. برای مشخص کردن خطوط و مناطق ساحلی نیز می‌توان از بتن‌های رنگی استفاده کرد.
11. از دیگر کاربردهای بتن رنگـی می‌توان به استفاده از آن‌ها در راهروهای خانه‌ها، پاسیوها و دیگر فضاهای خانه اشاره کرد.

رعایت این نکات در حین اختلاط بتن رنگی ضروری است

اگر قصد اختلاط بتن رنگـی را دارید، باید از یک سری نکات پیروی کنید تا رنگ یکنواختی به دست آورده و ثبات ترکیب خود را حفظ کنید. این نکات شامل موارد زیر می‌شود:

• از بتونیر برای ترکیب و درست کردن بتن استفاده نکنید؛ به جای آن می‌توانید از میکسر با تعداد پره‌های بیشتر برای ترکیب استفاده کنید.
• سیمان مصرفی پیشنهادی تیپ یک و دو بوده و توجه به عیار سیمان مصرفی از نکات بسیار ضروری است.
• برای رنگی کردن بتن باید حداقل از 2 درصد رنگ نسبت به وزن سیمان خود استفاده کنید؛ در صورت استفاده از خرا یا گلماش طبیعی، این درصد ممکن است تا ۱۰ درصد نیز افزایش پیدا کند.
• برای مخلوط کردن رنگ می‌توانید از رزین یا روان کننده‌های نسل جدید استفاده کنید.
• بتن را در شرایط رطوبت و دمای مناسب عمل‌آوری کنید؛ هر چه بتن تولید شده برای مدت زمان بیشتری در شرایط خاص مرتبط با عمل‌آوری قرار بگیرد، رنگی که در آخر تولید می‌شود دارای کیفیت و ثبات بیشتری خواهد بود.
• اگر از ویبره برای تراکم بتن خود استفاده می‌کنید، باید به این نکته توجه داشته باشید که زمان آن تا حدی باشد که رنگ‌دانه از بتن جدا نشود.

اختلاط بتن

اختلاط بتن به فرآیند ترکیب و مخلوط کردن مواد مختلف مورد نیاز برای تهیه بتن می‌پردازد. این مواد عمدتاً شامل سیمان، شن، ماسه، آب و در موارد برخی بتن‌های خاص، مواد افزودنی مثل پیگمنت‌ها، الیاف، یا مواد شیمیایی افزودنی برای بهبود خصوصیات بتن می‌شوند.

فرآیند اختلاط بتن باعث توزیع یکنواخت مواد درون بتن می‌شود، این امر به تحقق استحکام و خصوصیات مکانیکی مناسب بتن کمک می‌کند. این فرآیند مهم است زیرا ترکیب دقیق مواد و اختلاط مناسب تاثیر مستقیمی بر کیفیت و عملکرد بتن نهایی دارد.

نحوه اجرای بتن رنگی

برای اجرای بتن رنگـی هم درست مانند بتن ساده عمل شده و هنگام بتن‌ریزی آماده می‌شود. از بتن رنگـی بیشتر برای اجرای کفپوش‌ها استفاده می‌شود و به همین خاطر باید توجه داشته باشید که برای هر مترمربع تقریباً ۵ کیلوگرم بتن رنگـی کافی است. اگر قصد استفاده از بتن رنگـی ساده را دارید، باید بدانید که استفاده از رنگ‌دانه‌های معدنی و سیلیس می‌تواند میزان چسبندگی ترکیب و میزان دوام بتن رنگـی ساده را نسبت به بتن ساده چندین برابر بیشتر کند. حال اگر قصد استفاده از بتن رنگـی صنعتی را دارید، باید بدانید که استفاده از آن به عنوان پوشش می‌تواند میزان مقاومت آن را نسبت به بتن ساده تقریباً دو برابر کند.

در هنگام ساخت بتن رنگی باید تا حد زیادی به این موضوع توجه داشته باشید که ترکیب شما به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند؛ در غیر این صورت ممکن است حفره‌های کوچک و بزرگی در بتن پدیدار شود که نتیجه آن‌ها فرسایش و ترک خوردگی در بتن است. از دیگر نکاتی که در هنگام اجرای بتن رنگـی باید به آن توجه کنید این است که تجهیزات مصرفی شما برای تولید کردن بتن، باید از هرگونه مواد اضافی مانند روغن، گریس، زنگ‌زدگی و همچنین آلودگی عاری باشد؛ چرا که این مواد علاوه بر خراب کردن کیفیت رنگ، روی میزان کیفیت و سختی بتن نیز تأثیر گذاشته و از آن‌ها می‌کاهد.

مزایا و معایب بتن رنگی

همان‌طور که می‌دانید هر ابزار یا مصالحی دارای یک سری مزایا و معایب است؛ اما شاید جالب باشد که بدانید درباره مزایا و معایب بتن رنگی نمی‌توان هیچ‌گونه عیبی در نظر گرفت. در این قسمت قصد داریم تا شما را با مزایا و معایب بتن رنگی آشنا کنیم.

مزایای این متریال شامل موارد زیر می‌شود:

1. این ماده دارای میزان مقاومت بالایی در برابر سایش بوده و دوام بالایی در برابر عوامل سایش‌زا دارد.
2. از دیگر مزایای بتن رنگی می‌توان به مقاومت آن در برابر اشعات UV اشاره کرد.
3. بتن رنگی در برابر عوامل شیمیایی مقاومت بسیار خوبی از خود نشان داده و مقاومت مکانیکی بسیار خوبی نیز دارد.
4. بتن رنگی از جذب گردوغبار و آلودگی جلوگیری کرده و امکان شستشوی آن به‌راحتی فراهم بوده و می‌توانید سطح آن را بشویید.
5. از کاربرد بتن رنگی می‌توان به یک تیر و دو نشان آن اشاره کرد؛ یعنی با استفاده از آن می‌توان به صورت هم‌زمان کار بتن و رنگ‌آمیزی ساختمان را انجام داد.
6. سرعت پیاده‌سازی این متریال بسیار بالا است.
7. در برابر آب باران مقاوم بوده و رنگ آن در آب حل نمی‌شود.

معایب این متریال شامل موارد زیر می‌شود:

1. ممکن است هزینه بتن رنگی نسبت به بتن ساده بالاتر باشد.
2. در طول زمان، بتن رنگی ممکن است تحت تأثیرات محیطی فرسایش کند.
3. بعضی از انواع بتن رنگی ممکن است به تجدیدن رنگ نیاز داشته باشند.
4. در برخی شرایط آب و هوایی خاص، ممکن است تغییرات رنگی در بتن رنگی ایجاد شود.
5. تنوع رنگی ممکن است محدود باشد، خصوصاً در مقایسه با مواد دیگر مانند رنگ‌های نقشهای سطوح.

جمع بندی نهایی

همان‌طور که گفتیم، بتن رنگی یک ماده پرکاربرد و مقاوم برای کارهای ساختمانی و تزئینی است. انواع بتن رنگی علاوه بر فراهم کردن استحکام لازم، می‌توانند زیبایی ظاهری بسیار جذابی را به سازه‌ها ببخشند. این ویژگی‌ها، که به نوعی معجزه تبدیل می‌شوند، بتن را از یک جنس بتنی خنثی به یک آثار هنری زنده و جذاب تبدیل می‌کنند.

بتن رنگی به عنوان یک معجزه در زمینه مهندسی ساختمانی عمل کرده و به تنهایی قادر است یک جسم بتنی بی‌روح را به یک اثر هنری زنده تبدیل کند. این ماده نه تنها به عنوان یک عنصر سازه‌ای، بلکه به عنوان یک عامل زینتی و جلب توجه نیز به کار می‌رود. به همین دلیل است که هر روز تعداد طرف‌داران بتن رنگی در حال افزایش است. تمام تلاش ما در این مقاله این بوده که اطلاعات مفیدی درباره این نوع بتن و مزایا و معایب بتن رنگی به اشتراک بگذاریم.