قرنیز چیست؟ کاربردها و انواع آن

قرنیز چیست؟ کاربردها و انواع آن

اگر به سمت پایین دیوار اتاقی که در آن قرار دارید نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد که یک نوار در امتداد پایین دیوار قرار گرفته است و زیبایی خاصی به آن بخشیده است. این نوار معمولاً با نام “قرنیز” شناخته می‌شود و به عنوان یک عنصر تزئینی در دکوراسیون داخلی استفاده می‌شود. قرنیزها از زمان‌های گذشته تاکنون، جزئی اساسی از تاریخچه معماری بوده و کاربری آن‌ها همچنان پایدار است. این عناصر تزئینی انواع مختلفی دارند و بسته به نیاز و سلیقه مشتری، انتخاب بهترین نوع آن‌ها متغیر است.

اما قرنیز چیست؟ چه مزایایی علاوه بر زیبایی دارد؟ و چگونه می‌توانیم انتخاب و استفاده از نوع مناسبی از قرنیز برای ساختمان خود را به درستی انجام دهیم؟ در این مقاله به طور کامل به این سوالات پاسخ داده و همچنین نحوه برش و نصب قـرنیز را با توجه به نکات مهم بررسی خواهیم کرد. با ما در ابنیه سازان آدینه همراه باشید.

مفهوم قرنیز

قرنیز یا به انگلیسی Baseboard، یک نوار برجسته از جنس‌های متنوع است که در بخش پایینی دیوارهای داخلی ساختمان و به طول آن نصب می‌شود. استفاده از قرنیـز به دلیل مقاومت نسبی آن در برابر رطوبت و عدم خراب شدن آن در اثر شستشوی کف است. ارتفاع معمولی قرنـیزها در حدود 10 تا 15 سانتی‌متر و ضخامت آن‌ها بین 1 تا 2 سانتی‌متر است.

قرنیـزها می‌توانند از جنس‌های متنوعی از جمله سنگ، چوب، ام دی اف و غیره باشند. اما در سال‌های اخیر، استفاده از نوع PVC که با استفاده از چسب به دیوار متصل می‌شود، رایج شده است.

پیشنهاد مقاله؛ معرفی برترین سنگ های ساختمانی

اجرای قرنیز

اجرای این متریال به دو روش عمده صورت می‌گیرد. در روش اول، پس از اتمام کار فرش کف، قرنـیز نصب می‌شود. این روش به دلیل سرعت اجرا بالا مورد توجه قرار می‌گیرد، اما در بخش‌هایی که زمین شیبدار است، استفاده از این روش ممکن نیست.

در حالت دوم، قرنـیزها پیش از نصب فرش کف قرار می‌گیرند. در این روش، ابتدا در محل نصب، که دور اطراف دیوار است، ضخامت لایه کفسازی را تهیه می‌کنیم. به این منظور، حدود 3 سانتی‌متر ماسه زیر سنگ ریخته شده و با استفاده از پشت کمک، آن را فشرده می‌کنیم. سپس ریسمان کشیده و سنگ‌ها نصب می‌شوند. در انتهای کار، پشت قرنیـز با یک ماده چسبنده، که نوع آن متفاوت باشد، پر می‌شود.

احتمالاً فکر می‌کنید که قرنیـز، به دلیل قرار گرفتن در پایین‌ترین قسمت دیوار، نمی‌تواند تأثیر زیادی بر زیبایی و ظاهر یک فضا داشته باشد. اما باید بگوییم که این ادعا غلط است. این عنصر می‌تواند به طراحی کلی فضای داخلی ساختمان تأثیر بسزایی بگذارد و حتی احساس این را القا کند که فضا بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از واقعیت است. بنابراین، با وجود اندازه کوچک آن، در دکوراسیون مدرن امروزی، قرنیـزها نقش مهمی دارند و به زیبایی و شکوه ویژه‌ای به داخل ساختمان می‌افزایند.

کاربرد قرنیزها

ممکن است این سوال برایتان پیش آید که چرا باید از این عنصر دکوراتیو استفاده کنیم؟ برای پاسخ به این سوال، به بررسی کاربردهای قرنیز می‌پردازیم که شامل موارد زیر می‌شوند:

پوشاندن عیوب لبه‌های دیوار

تصور کنید به دلیل ضعف در کار گچی یا وجود ایرادات کوچک در اتصال کف به دیوار، مانند لبه‌های نامنظم یا خرابی‌های جزئی، مشکلاتی وجود داشته باشد. با نصب قرنـیز، تمام این نقاط ضعف پوشش داده می‌شود.

پنهان کردن کابل و سیم عبوری

در برخی از انواع این متریال، یک فضای خالی به نام فضای پاشنه‌ای برای عبور کابل و سیم‌ها وجود دارد. این فضا به عنوان داکت شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که انواع سنگی و سرامیکی این متریال این ویژگی را ندارند و فضایی برای عبور کابل و سیم‌ها فراهم نمی‌کنند. با این حال، به عنوان یک نمونه، می‌توان از متریال ام دی اف (MDF) برای دیوار تلویزیون یا تی‌وی روم استفاده کرد تا فضایی برای عبور سیم‌ها و کابل‌ها فراهم شود.

پوشش درز انبساط پارکت

در صورتی که نوعی از کفسازی استفاده شود که نیاز به درزهای انبساطی داشته باشد تا در برابر تغییرات دمایی مقاومت نماید، در محل اتصال کفپوش (مانند پارکت) به دیوار، این درز اجرا می‌شود. این درز ممکن است محلی برای جمع‌آوری گرد و غبار شود. با نصب قـرنیز، این درزها به خوبی پوشش داده می‌شود و از تجمع گرد و خاک در این محل‌ها جلوگیری می‌شود.

جلوگیری از تجمع گرد و خاک

احتمالاً توجه داشته‌اید که در هنگام شستشو یا پاک‌کردن کف با استفاده از طی، قسمت پایین دیوار بسیار به آلودگی و لکه‌ها آسیب پذیر است. همچنین، احتمال تجمع گرد و غبار در گوشه‌ها و کنارهای دیوار و در محل اتصال آن به کف بسیار بالا است.

قرنیـزها به عنوان یک عنصر فیزیکی مقاوم، باعث می‌شوند که گرد و غبار در این نواحی جمع نشده و همچنین نظافت این بخش از خانه را آسان‌تر کنند.

محافظت در برابر عوامل خارجی

استفاده از قرنیـز باعث می‌شود که دیوار در برابر آسیب‌های ناشی از برخورد اشیاء مانند جاروبرقی، پایه‌های صندلی و حتی اسباب بازی کودکان (که می‌تواند به راحتی باعث خراب شدن پایین دیوار شود) محافظت شود و دیوار از این نوع آسیب‌ها در امان باشد.

تاثیر دکوراتیو

استفاده از نوع مناسب قرنـیز با توجه به دکوراسیون داخلی و همچنین تطابق آن با کفپوش و دیوار، تأثیر چشمگیری در زیبایی فضای داخلی اتاق خواهد داشت، و همانطور که گفتیم، این اقدام می‌تواند باعث بهبود و بزرگ‌تر دیده شدن فضا شود.

عدم انتقال رطوبت

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، قسمت پایینی دیوارها به دلیل قرارگیری در معرض رطوبت ناشی از شستشوی کف بسیار آسیب‌پذیر است. با استفاده از قرنـیز، یک مانع در برابر عبور رطوبت و رسیدن آن به دیوار به وجود می‌آید.

انواع قرنیز

تا اینجای مقاله به تعریف و کاربردهای این متریال پرداخته شد. با توجه به مطالب ذکر شده، استفاده از این متریال تا حد زیادی ضروری است. حال فرض کنید که در حال اجرای یک پروژه هستید و در مرحله نازک کاری به نصب قرنـیز می‌رسید. انواع مختلفی از قرنیـز وجود دارد و باید چگونه بهترین نوع را برای پروژه خود انتخاب کنید؟ در ادامه، به بررسی انواع این متریال می‌پردازیم.

برای انتخاب قرنیز مناسب، نیاز است که با انواع و ویژگی‌های هر یک آشنا شویم. قـرنیزها بر اساس جنس و ماده‌ای که از آن‌ها ساخته شده‌اند، به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

قرنیـز پی وی سی (PVC)

این نوع قرنیز از جنس PVC است و به همین دلیل برای محیط‌هایی که در معرض رطوبت هستند، مناسب‌تر از سایر انواع این متریال است.

قرنیزهای PVC دارای چند لایه پلاستیکی هستند و عمر مفید خوبی دارند. این نوع متریال، احساس طبیعی بودن انواع سنگی یا چوبی را نمی‌دهد، اما دارای تنوع بالایی است که به طراح امکان انتخاب را می‌دهد. حتی برخی از انواع آن، طرح و رنگ چوب را تماماً شبیه‌سازی می‌کنند.

قبل از انتخاب قرنـیز، لازم است به این نکته توجه کنیم که قرنیـزهای PVC دارای رنگ ثابت هستند و به عبارتی قابلیت رنگ کردن ندارند. بنابراین، در صورت نیاز به تغییر دکوراسیون، لازم است که به طور کامل قرنیـزها را تعویض کنید.

همچنین توجه داشته باشید که اگر قرنیـز در معرض نور خورشید قرار گیرد، احتمال رنگ پریدگی آن به مرور زمان وجود دارد.

پیشنهاد مقاله؛ کفپوش پلیمری چیست و کاربردهای آن در صنعت ساختمان

قرنیز پلاستیکی

قرنیز پلاستیکی که به عنوان پلی استایرن نیز شناخته می‌شود، معمولاً به عنوان یک نوع قرنیز PVC در نظر گرفته می‌شود؛ به این معنی که می‌توان آن را به شکل چوب طراحی کرد تا ظاهری مشابه چوب، رنگ و طرح آن داشته باشد. این نوع پلاستیکی، به دلیل انعطاف پذیری جنسی که دارد، نصب آسانی دارد؛ زیرا با استفاده از چسب به دیوار متصل می‌شوند.

علاوه بر مزایای قرنیز PVC، این نوع پلاستیکی قابلیت رنگ‌آمیزی را نیز دارد. از معایب این متریال می‌توان به مواردی مانند قابل اشتعال بودن، تجزیه‌پذیری کمتر در طبیعت، آسیب‌پذیری در برابر اشعه فرابنفش، و داشتن مواد سمی در ترکیبات آن اشاره کرد.

قرنیز سنگی

احتمالاً در خانه‌های قدیمی، قرنیزهای سنگی را دیده‌اید. این نوع قرنیزها عمدتاً برای دیوارهای گچی استفاده می‌شوند و دارای دو نوع ساده و طرحدار هستند. قرنیزهای سنگی از موادی مانند مرمریت، گرانیت و سنگ تراورتن ساخته می‌شوند و به دلیل وزن بالایی که دارند، این موضوع یکی از معایب آن‌ها است.

به دلیل تولید انواع قرنیز با مزایای بیشتر، امروزه کمتر از گذشته افراد این نوع قرنیز سنگی را انتخاب می‌کنند. با این حال، در برخی پروژه‌های لوکس که از کفپوش سنگی استفاده می‌کنند، به علت سازگاری کفپوش با قرنیزهای سنگی، ممکن است از آن‌ها استفاده شود. برخی از معایب این نوع قرنیزها شامل وزن بالا، تنوع کم، قیمت بالا و نصب پیچیده آن‌ها هستند.

قرنیز سرامیکی

قرنیز سرامیکی دارای مقاومت مناسبی در برابر رطوبت است و در صورت هماهنگی در طرح با سرامیک کف، می‌تواند جلوه زیبایی داشته باشد. این نوع قرنیز به دو صورت ساده و طرحدار تولید می‌شود و برای مکان‌هایی مانند بالکن که از کفپوش سرامیکی استفاده می‌شود، بسیار مناسب است.

از معایب این قرنیزها می‌توان به قیمت بالا و کمبود تنوع در طرح اشاره کرد. این دو مورد باعث شده استفاده از این نوع قرنیزها طرفداران کمتری داشته باشد.

قرنیز ام دی اف (MDF)

یکی از انواع رایج و اقتصادی قرنیز، قرنیز ام دی اف است. این نوع قرنیز از جنس ام دی اف ساخته شده است که در واقع یک نوع فیبر با چگالی متوسط است. در برخی از انواع قرنیز ام دی اف، از موادی مانند رزین و پلی وینیل کلراید (به عنوان روکش) برای جلوگیری از خط و خش کردن این متریال استفاده می‌شود.

قرنیز ام دی اف (MDF) نسبت به سایر انواع، وزن کمتری دارد و به دلیل جنسیت آن می‌توان به راحتی آن را برش زد. این نوع در برابر رطوبت تا حد مناسبی مقاوم است، اما نباید آن را در معرض اشعه فرابنفش خورشید قرار داد.

قرنیز چوبی

قرنیز چوبی معمولاً از چوب درختان گیلاس، بلوط، گردو و کاج ساخته می‌شود. برای افزایش طول عمر این قرنیـزها، آن‌ها را با موادی مانند رزین پوشانده می‌شود. این نوع قرنیـزها نیز مانند ام دی اف، به راحتی برش می‌خورند و به اندازه قطعات مورد نیاز استفاده می‌شوند. البته باید توجه داشت که اگر از چوب خالص استفاده شود، قرنیـزهای چوبی گران‌تر از نوع ام دی اف خواهند بود.

از جمله معایب این متریال می‌توان به آسیب به محیط زیست، عدم مقاومت در برابر رطوبت، و احتمال تخریب شدن توسط حشرات اشاره کرد.

قرنیز رادیاتوری

قرنـیز رادیاتوری، گرمایشی یا حرارتی، نوعی قرنـیز است که رادیاتور داخلی یا روی آن قرار می‌گیرد. این نوع قرنـیزها از مس و آلومینیوم ساخته می‌شوند و علاوه بر نقش قرنیز، در فصل‌های سرد سال به عنوان یک سیستم گرمایشی عمل می‌کنند.

نحوه عملکرد این نوع قرنیز به این صورت است که با گردش آب گرم در داخل لوله‌ها، فضای داخلی ساختمان را گرم می‌کند. این آب گرم از پکیج یا موتورخانه به داخل لوله‌های آب رادیاتور قـرنیزی می‌رسد.

پیشنهاد مقاله؛ اپوکسی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

چگونگی انتخاب بهترین نوع و رنگ قرنیز

احتمالاً شما باور ندارید که نوع و رنگ قرنیز می‌تواند اثرات بسیار زیادی بر زیبایی و جلوه نهایی داخلی خانه داشته باشد. تا کنون انواع مختلفی از قرنـیز را بررسی کردیم و ویژگی‌های هرکدام را بیان کردیم. در ادامه به چند نکته درباره رنگ‌های قرنیـز می‌پردازیم:

• استفاده از رنگ‌های جذاب و حتی متضاد برای قرنیزها می‌تواند توجه را به خود جلب کند و در عین حال، استفاده از رنگ‌های ملایم و هماهنگ باعث ایجاد یک کنسرت رنگی هماهنگ در فضا می‌شود.
• یکی از نکات مهم در انتخاب رنگ قرنیـز، تطابق آن با رنگ کفپوش است. این هماهنگی باعث ایجاد هارمونی در فضا می‌شود. به عنوان مثال، اگر کفپوش تیره باشد، مناسب است که قرنیز روشن‌تری انتخاب شود، و برعکس، اگر کفپوش روشن باشد، قرنـیز می‌تواند کمی تیره‌تر باشد.
• همچنین، تطابق رنگ قرنیـز با رنگ دیوار نیز بسیار مهم است تا هماهنگی کلی فضا حفظ شود. رنگ‌هایی مانند سفید، قهوه‌ای و طوسی از جمله رنگ‌های پرکاربرد هستند که معمولاً با دیوارها و کفپوش‌های متداول همخوانی خوبی دارند.

پیشنهاد مقاله؛ آشنایی با 5 بخش پرهزینه در ساخت خانه و نکاتی در رابطه با کنترل هزینه

جمع بندی نهایی

قرنیزها با تنوع جنسی و طرح‌ها، علاوه بر حفظ دیوارها و کفپوش‌ها از آسیب‌ها، نقش بارزی در زیبایی و طراحی داخلی فضاها دارند. از جنس‌های مختلفی مانند پی وی سی، سرامیک، ام دی اف، چوب و حتی سنگ ساخته می‌شوند، هر کدام با ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فرد خود. انتخاب رنگ و طرح مناسب قرنـیز با دیوارها و کفپوش‌ها می‌تواند به تناسب و هارمونی فضا کمک کرده و جذابیت ظاهری آن را افزایش دهد.

همچنین، در نظر گرفتن عوامل مانند مقاومت در برابر رطوبت، نور خورشید، و قیمت در انتخاب قرنـیز مناسب بسیار حائز اهمیت است. از این رو، با توجه به این موارد و تطبیق با نیازها و سلیقه‌های شخصی، انتخاب قرنیـز مناسب می‌تواند به زیبایی و کارایی داخلی فضا کمک کند و آن را به طراحی دلخواه و مطلوب نزدیک‌تر کند.