کفراژ چیست و کاربردهای آن در صنعت ساختمان

کفراژ چیست و چه کاربردی دارد؟

کفراژ در واقع یک کلمهٔ فرانسوی است، اما به طور کلی، یکی از اصطلاحات مورد استفاده در صنعت ساختمانی محسوب می‌شود. این اصطلاح اکثراً در فرآیند بتن‌ریزی به کار می‌رود و برای ایجاد شکل و حجم مورد نیاز بتن‌ها استفاده می‌شود. کـفراژ اغلب در ساختمان‌های معمولی به کار نمی‌رود، زیرا نشست قالب‌ها به علت بتن‌ریزی اهمیت زیادی ندارد.

اگر به حوزه بتن علاقه مند هستید ؛ بررسی تخصصی انواع بتن و کاربردهای آن

این روش به طور عمده در طراحی و ساخت پل‌ها به کار می‌رود تا از جابجایی قالب‌های مونتاژ شده جلوگیری شود و نشست آنها را کنترل کند. کفـراژها به عنوان سازه‌های موقتی تلقی می‌شوند که برای دستیابی به یک هدف خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تعریف کفراژ

کفـراژ یک نوع قالب‌بندی است که به صورت سازه‌ای و موقتی در فرآیند بتن‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سازه‌ها عبارتند از قالب‌های عمودی یا افقی که تا زمانی که بتن به‌طور کامل سفت شده و شکل مورد نظر را به خود می‌گیرد، در محل خود باقی می‌مانند.

کـفراژها برای قالب‌زنی دال‌های بتنی، دیوارها و ستون‌ها استفاده می‌شوند.این قالب‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مانند تخته‌های سه‌لایه، چوب، بتن مسلح، ترکیب چوب و فولاد، یا حتی بتن مسلح ساخته شوند. این عمل باعث کاهش هزینه و صرفه‌جویی در زمان در صنعت ساختمان‌سازی می‌شود، از این رو بیشتر در پروژه‌های بزرگ و ساختمان‌ها به کار می‌رود.

ویژگی های کفراژ خوب

کفراژها، با تنوع ویژگی‌های خود، باید به طور کلی ویژگی‌های زیر را داشته باشند

مقاومت بالا: در برابر بار مرده و بار زنده بتن هنگام ریخته‌گری مقاومت داشته باشد و مقاومت کلی بالایی داشته باشد.

جلوگیری از نشتی: از نشتی جلوگیری کند و خود نیز دارای عدم نشتی باشد.

مقاومت در برابر رطوبت: در برابر رطوبت مقاومت داشته باشد.

جلوگیری از انحراف بتن: از انحراف بتن به خوبی جلوگیری کند.

سبک وزن: سبک باشد و بتواند به راحتی حمل و نقل شود.

مقاومت در برابر تاب‌خوردن و آب: در برابر تاب‌خوردن، تأثیرات آب، و تغییرات حجمی مقاومت داشته باشد.

استفادهٔ چندباره: از موادی ساخته شود که در دسترس و ارزان قیمت باشند و بتوان آنها را چندین بار استفاده نمود.

ویژگی‌های فوق از اهمیت زیادی برای اطمینان از کیفیت و کارایی کفـراژها در فرآیند ساختمان‌سازی برخوردارند.

چه بارهایی به کفراژها وارد می شوند؟

کفـراژها با برخورداری از بارهای مختلف، به دلیل انواع مواقع و شرایط، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این بارها شامل بار مرده بتن، بار زنده ناشی از عملیات بتن‌ریزی، بار تراکم بتن به وسیله تجهیزات مکانیکی، بار ناشی از ضربه‌های بتن هنگام ریخته‌گری، و … می‌شوند. یک کفراژ با کیفیت باید در برابر تمامی این بارها مقاومت داشته باشد تا عملیات بتن‌ریزی به خوبی انجام شود.

اگر قابلیت مقاومت در برابر این موارد را نداشته باشد، ممکن است کیفیت کلی عملیات ساختمان‌سازی کاهش یابد و مشکلاتی مانند عدم قالب‌زنی صحیح و شکل‌گیری ناصحیح بتن‌ها به وجود آید. بنابراین، ضروری است که مواد ساختاری کفراژها به گونه‌ای باشند که بتوانند مقاومت لازم را در برابر انواع بارها ارائه دهند.

انواع کفراژ و ویژگی های آن

همانطور که گفته شد، کفراژها دارای تنوع گسترده‌ای از نظر جنس و نوع هستند و هرکدام از آنها مزایا و معایب مختلفی دارند که برای قسمت‌های مختلف پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، برای انتخاب مناسب نوع کفراژ، نیاز است که به نوع پروژه، نیازهای آن، و بودجه‌ای که کارفرما می‌تواند اختصاص دهد توجه داشته باشید. در لیست زیر انواع مختلف کفراژها را بررسی کردیم با ما همراه باشید.

کفراژبندی با استفاده از قالب‌های چوبی

برای این نوع کفراژها، به طور اصولی از چوب‌های سه لایه و نئوپان بهره می‌شود. قالب‌های ساخته شده از این مواد معمولاً با طراحی‌های ساده ارائه می‌شوند، که از این رو، کار با آنها به‌راحتی انجام می‌شود. یک ویژگی جالب درباره این نوع کفراژ، این است که اندازه قالب‌ها قابل تغییر است؛ زیرا با استفاده از میخ یا پیچ به یکدیگر وصل می‌شوند.

کفراژهای دارای قالب چوبی به دلیل وزن سبک خود و مقاومت نسبت به حرارت، از کاربردهای راحتی در صنعت بتن‌ریزی برخوردارند. با این وجود، این نوع کـفراژها دارای معایبی نیز هستند؛ به‌عنوان مثال، استفاده در پروژه‌های بزرگ ممکن است بسیار زمان‌بر باشد و به دلیل مصرف زیاد چوب، با محیط زیست سازگاری نداشته باشد. همچنین، امکان وجود فاصله در درزهای قالب نیز وجود دارد که نیازمند دقت بیشتر در فرآیند ساخت می‌شود.

کفراژبندی با استفاده از قالب‌های فلزی

قالب‌های فلزی به عنوان یکی از پرکاربردترین انواع کفراژها شناخته می‌شوند. بر خلاف قالب‌های چوبی، قالب‌های فلزی قابلیت انجام کـفراژبندی در پروژه‌های بزرگ را با سرعت بسیار زیادی افزایش می‌دهند و همچنین جابجایی آنها بسیار آسان است. این قالب‌ها دارای استحکام بسیار خوبی بوده و مقاومت مناسبی در برابر عوامل مختلف را ارائه می‌دهند. با این وجود، وزن نسبتاً زیادی دارند و اجرای آنها هزینه بر می‌باشد.

اگر به صنعت فلز علاقه مند هستید ؛ صفــر تا صــد نمای فلزی ساختمان و انواع نمای فلزی

کفراژبندی با استفاده از قالب‌های پلاستیک

قالب‌های پلاستیک اصولاً برای ساختمان‌های کوچک و ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کفراژها دارای قیمت مناسبی بوده و وزن کمی نیز دارند. با دقت در جابجایی آن‌ها، می‌توانید از آن‌ها برای پروژه‌های دیگر نیز بهره‌مند شوید که این امر یکی از مزایای اساسی این نوع کفراژها محسوب می‌شود و به صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک می‌کند.

کفراژبندی با استفاده از قالب‌های فایبرگلاس

قالب‌های فایبرگلاس اصولاً برای بتن‌ریزی در سقف ساختمان استفاده می‌شوند. این قالب‌ها به دلیل توانایی آن‌ها در سبک کردن سقف و ایجاد پی های گسترده بتنی، توجیه‌پذیری مهندسان را برای استفاده در این بخش از ساختمان افزایش می‌دهد.

با ضریب امنیت نسبتاً بالا، این قالب‌ها به کاهش وزن کلی سازه کمک می‌کنند و زمان اجرای آنها نیز کوتاه است. علاوه بر این، نفوذپذیری ساختمان نیز با استفاده از این نوع قالب‌ها کاهش می‌یابد، که این امر آن را به یکی از بهترین گزینه‌های کـفراژ تبدیل می‌کند.

کفراژبندی به صورت داربستی

این نوع از کفراژبندی بیشتر از چهار پایه دارد که استفاده از آن ایمنی کار را بالا می‌برد. همچنین می‌توان گفت که کـفراژ داربستی برای سقف نیز استفاده می‌شود و باعث پایدارتر شدن نمای ساختمان می‌شود. باید دقت کرد که به طور کلی، کـفراژبندی با داربست از دیگر انواع کفـراژبندی متفاوت است و هر کدام کارهای جداگانه‌ای را انجام می‌دهند.

جمع بندی نهایی

کفراژ، یک فرآیند حیاتی در صنعت ساخت و ساز، به شکل موقتی که برای ریخته‌گری بتن و ایجاد شکل دقیق سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرآیند نقش بسیار مهمی در افزایش ایمنی، کیفیت ساخت و کاهش هزینه‌ها در پروژه‌های ساختمانی دارد.

از انواع مختلف کفـراژها، از قالب‌های چوبی گرفته تا قالب‌های داربستی، به منظور تأمین نیازهای مختلف سازه‌ها و پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود. این فرآیند باعث ایجاد سازه‌های پایدار و با کیفیت می‌شود و اهمیت زیادی در تحقق اهداف ساخت و ساز دارد.