پمپ بتن چیست؟ انواع آن و نحوه کار با آن
بی‌شک تا به حال در حین تردد در کوچه‌ها و خیابان‌ها، فعالیت پمپ بتن را مشاهده کرده‌اید! در دهه‌های اخیر، استفاده از پمپ بتن به طور گسترده‌ای انجام می‌شود. افزایش استفاده از پمپ بتن به دلیل بهبود و مدرنیزه شدن تجهیزات پمپاژ اتفاق افتاده است. به همین دلیل، آشنایی با انواع مختلف پمپ بتن، به ویژه پمپ بتن زمینی و عملکرد آن‌ها، امری بسیار ضروری می‌شود.
پمپ بتن چیست؟
مسائلی از جمله ارتفاع بالا، مسیرهای عبور تنگ، فواصل طولانی تا محل ریختن مخلوط بتن، و ابعاد بزرگ عناصر سازه مانند پی‌های گسترده، باعث می‌شوند که دسترسی به محل نهایی ریختن مخلوط بتن با سهولت ممکن نباشد.
استفاده از پمپ بتن، یک روش مناسب برای ریختن بتن است که با استفاده از آن، می‌توان بتن خمیری را بدون ایجاد جداشدگی بین دانه‌های آن، به فواصل طولانی منتقل کرد.
قبلاً، پمپ‌ها بسیار سنگین و ثابت بودند و تنها برای ریختن مخلوط بتنی به حجم بالا مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما پمپ‌های امروزی به اندازه کافی سبک و قابل نصب بر روی انواع تریلرها و کامیون‌ها هستند.
همچنین، قدرت و قابلیت کنترل پمپ‌های جدیدتر بسیار بیشتر از پمپ‌های مکانیکی در گذشته است. جرثقیل‌های جدید با سیستم بازوی تاشو و لوله‌های سبک‌وزن، این روش انتقال بتن را با انعطاف بیشتری فراهم کرده‌اند.
پیشنهاد مقاله؛ بتن شاتکریت چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
در انتهای لوله، یک دستگاه ویژه قرار دارد که توسط دستگاه‌های مکانیکی یا الکترونیکی، تخلیه بتن را با دقت و سرعت بیشتری هدایت و تنظیم می‌کند.
برای انجام پمپاژ به راحتی، می‌توان طرح اختلاط را به گونه‌ای انجام داد که بیشترین مقدار مجاز از ریزدانه‌ها استفاده شود.
با این حال، باید توجه داشت که استفاده از مقادیر بسیار زیادی از ریزدانه‌ها ممکن است باعث ایجاد اصطکاک بیش از حد شود، که به عنوان عاملی برای گرفتگی لوله‌های پمپاژ عمل کند.
استفاده از مواد افزودنی روان‌کننده یا فوق‌روان‌کننده (به عنوان مثال نفتالین سولفونات) می‌تواند به‌طور مؤثری در دستیابی به عملیات پمپاژ آسان کمک کند.
بنابراین، نحوه تخلیه و حمل بتن باید در زمان طراحی مخلوط مورد توجه قرار گیرد.
لازم به ذکر است که استفاده بیش از حد از سنگدانه‌های درشت شکسته می‌تواند باعث اختلالات در عملیات پمپاژ شود.
پیشنهاد مقاله؛ فوم بتن چیست و چه مزایا و معایبی دارد
تخمین طول مسیر پمپاژ
یکی از مزایای پمپاژ بتن، امکان حرکت عمودی و افقی آن است. می‌توان از پمپ برای حمل بتن در فواصل افقی تا ۸۰۰ متر و فواصل عمودی تا ۳۰۰ متر استفاده کرد. همچنین، استفاده همزمان از پمپاژ عمودی و افقی باعث کاهش این فواصل می‌شود.
در شرایط هوایی بسیار گرم، لازم است که لوله‌های انتقال به روشی خنک نگهداری شوند.
عملکرد پمپ‌ها در حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ متر مکعب در ساعت است. عملکرد پمپ تحت تأثیر عواملی همچون:
- نوع پمپ
- طول افقی و عمودی لوله
- تعداد خم‌های لوله
- مخلوط بتنی
اتصالات زانویی با زوایای تند باعث افت فشار در مسیر می‌شوند، که در نتیجه، طول مؤثر عملیات پمپاژ کاهش می‌یابد.
پیشنهاد مقاله؛ اصول اساسی قالب بندی بتن چیست؟
نحوه کار پمپ بتن و انواع آن
در ادامه مقاله، انواع پمپ بتن را برای شما توضیح می‌دهیم. پمپ بتن از نظر نحوه عملکرد به سه دسته تقسیم می‌شود. دسته‌بندی اول بر اساس نوع ایجاد فشار است و شامل دو نوع زیر می‌شود:
- پمپ هیدرولیک
- پنوماتیک (بادی)
انواع پمپ بر اساس نوع موتور
دسته‌بندی دیگر انواع پمپ بر اساس نوع موتور به شرح زیر است:
پمپ پیستونی با عملکرد مستقیم
پمپ‌های پیستونی، بتن را در مسافت تا ۴۵۰ متر در جهت افقی و در ارتفاع تا ۴۰ متر پمپاژ می‌کنند.
پمپ های فشرده دورانی مکنده
پمپ فشرده دورانی مخلوط بتن را در مسافت تا ۹۰ متر در جهت افقی و در ارتفاع تا ۳۰ متر انتقال می‌دهد.
انواع پمپ بر اساس روش جابجایی
دسته‌بندی دیگر انواع پمپ‌ها بر اساس روش جابجایی آن‌ها به شرح زیر است:
بتن ریزی با پمپ ثابت (زمینی یا برقی یا دستی)
پمپ بتن زمینی از نوعی پمپ‌های ثابت است که به یک شاسی با دو چرخ وصل شده‌اند، بنابراین دارای قابلیت جابجایی است.
این نوع پمپ در اندازه‌های کوچکتر نیز ساخته می‌شود که به نام پمپ بتن دستی شناخته می‌شود.
پس از نصب پمپ بتن زمینی در محل اجرا، سایر ابزارها مانند لوله‌ها و اتصالات نیز نصب می‌شوند. سپس مخلوط بتنی به داخل قسمت ورودی پمپ ریخته شده و عملیات ریختن مخلوط آغاز می‌شود.
پمپ بتن هوایی (بوم یا موبایل)
در این دسته از پمپ‌ها، یک پمپ بتن بر روی شاسی کامیون نصب می‌شود که ممکن است به دلیل تحمل وزن، دارای محورهای بیشتری از کامیون‌های معمول باشد. به همین دلیل این نوع پمپ‌ها گاهی به عنوان پمپ‌های بتن هوایی نیز شناخته می‌شوند.
برای انتقال بتن به محل ریختن، از بازوهای تاشو استفاده می‌شود که تعداد آن‌ها معمولاً بین ۳ تا ۴ بازو متغیر است.
این بازوها با استفاده از جک‌های هیدرولیک باز و بسته می‌شوند و در راستاها و زوایای مختلف قرار می‌گیرند. هر بازو همراه با یک لوله انتقال مخلوط بتن و اتصالات انعطاف‌پذیر است که بتن را به محل ریختن انتقال می‌دهد.
لوله‌های پمپ باید تا حد امکان به صورت مستقیم و با فاصله حداقل 1.5 متر از شعاع زانوهای آن قرار گیرند.
این کامیون‌ها معمولاً با جک‌های کناری تعادل مجهز شده‌اند، زیرا هنگام باز شدن بازوها، احتمال خروج از حالت تعادل و واژگونی کامیون وجود دارد.
پمپ بتن پرتابل یا برجی با بوم هیدرولیک
این نوع پمپاژ بتن در پروژه‌های بتن‌ریزی حجیم یا در ساختمان‌هایی که نیاز به ریختن بتن در ارتفاع بالا دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از پمپ پرتابل همراه با تاور کرین منجر به افزایش سرعت اجرای پروژه می‌شود.
طرح اختلاط بتن برای پمپاژ
طرح اختلاط باید نه تنها بر اساس استانداردهای تعیین شده باشد، بلکه باید قابلیت پمپاژ را نیز داشته باشد. ایده‌آل‌است که چنین مخلوطی مستعد آب‌گیری یا جدا شدن دانه‌ها نباشد و مقاومت آن در برابر اصطکاک با لوله پمپ کم باشد.
به عنوان راهنما، بتن قابل پمپاژ باید دارای شرایط زیر باشد:
- اسلامپ (تراکم بتن قبل از ورود به لوله پمپ) حدود ۷۵ میلی‌متر باشد.
- مقدار سیمان حداقل ۲۸۰ کیلوگرم بر مترمکعب باشد تا تمامی فضای خالی میان دانه‌های سنگی پر شود.
- دانه‌بندی مصالح سنگی باید متوالی باشد و حداقل تخلخل را داشته باشد.
- حداقل ۱۵ درصد از ماسه باید از الک ۳۰۰ میکرون (نمره ۵۰) عبور کند.
- از استفاده از مصالح سنگی خردشده یا پولکی خودداری شود.
- هنگامی که بتن ریخته شده توسط پمپ انجام می‌شود، به دلیل فشار موجود، آب مخلوط آغاز به جابجایی می‌کند و از داخل مخلوط بیرون کشیده می‌شود. برای کاهش سیال بودن آب، از اکسید پلی اتیلن استفاده می‌شود.
مهم ترین نکات در رابطه با پمپ بتن
- هرگز نباید سر لوله پمپ را به سمت افراد بگیرید و یا از اتصالات ناقص و غیرایمن در مسیر لوله‌ها استفاده کنید.
- فشار بتن باید بر اساس قطر و ضخامت لوله با دقت محاسبه شود، زیرا فشار زیاد در عملیات پمپاژ ممکن است باعث شکستن اتصالات ضعیف شده و خطرات جدی برای کارگران شود.
- قطر لوله انتقال پمپ نباید بیشتر از سه برابر قطر بزرگترین دانه درشت مخلوط باشد.
- استفاده از لوله‌های انعطاف‌پذیر می‌تواند باعث کاهش فشار شود.
- استفاده از لوله‌های آلومینیومی توصیه نمی‌شود.
- بتن‌هایی که دارای حباب هوا هستند، باید حداکثر تا فاصله ۴۵ متر پمپ شوند.
- اسلامپ مناسب برای پمپاژ در بازه ۴ تا ۱۰ سانتی‌متر است.
- استفاده از مواد افزودنی بتن مانند روان‌کننده برای پمپاژ بتن‌هایی که دارای سنگدانه‌های سبک معمولی هستند، الزامی است.
جمع بندی نهایی
در نهایت، پمپ‌های بتن ابزاری بسیار حیاتی برای انتقال بتن به محل ریختن در پروژه‌های ساختمانی هستند. این پمپ‌ها انواع مختلفی دارند که شامل پمپ‌های پیستونی و فشرده دورانی می‌شوند. بسته به نوع پروژه و نیازهای آن، انتخاب مدل مناسب از این پمپ‌ها حیاتی است. علاوه بر این، مواد بتنی که برای پمپاژ استفاده می‌شوند، باید شرایط خاصی از جمله اسلامپ مناسب و مقادیر صحیح از مواد افزودنی را داشته باشند. به رعایت استانداردها و دقت در انتخاب و استفاده از این پمپ‌ها، می‌تواند به بهبود کارایی و ایمنی در پروژه‌های ساختمانی کمک کند.
چگونه پمپ بتن کار می‌کند؟
پمپ بتن با استفاده از مکانیزم‌های هیدرولیکی یا مکانیکی، بتن را از مخلوط کن به لوله‌های انتقال می‌دهد و آن را به محل مورد نظر می‌رساند.
چگونه پمپ بتن کار می‌کند؟
پمپ بتن با استفاده از مکانیزم‌های هیدرولیکی یا مکانیکی، بتن را از مخلوط کن به لوله‌های انتقال می‌دهد و آن را به محل مورد نظر می‌رساند.
چه نکاتی برای استفاده بهینه از پمپ بتن وجود دارد؟
ضرورت رعایت استانداردهای ایمنی، نگهداری و تعمیرات دوره‌ای دستگاه، انتخاب مواد مناسب برای پمپاژ و رعایت شرایط محیطی مانند دما و رطوبت از مهمترین نکاتی است که در استفاده بهینه از پمپ بتن باید مدنظر قرار گیرد.
بدون دیدگاه