روف گاردن چیست؟ مزایا و انواع آن

روف گاردن چیست؟ مزایا و معایب آن

روف گاردن یا باغ بام، جزئی از زیبایی‌های چشمگیری است که می‌توان آن را بر پشت بام یا برخی از باکن‌ها ایجاد کرد. اما هدف اصلی از روف‌گاردن، به تنهایی زیبایی نیست. این باغ‌های بامی، جهت ایجاد ساعاتی آرام و استراحتی ارزشمند با هوای پاک و غنی از اکسیژن، بسیار ارزشمند می‌باشند. در این متن، به بیان نکات مهم اجرای روف‌گاردن می‌پردازیم.

پیشنهاد مقاله؛ برج باغ چیست و طراحی آن چگونه است؟

در گذشته، خانه‌ها دارای حیاط بودند که مردم از آن برای بازی کودکان، پخت کباب، استراحت و تنفس هوای تازه بهره می‌بردند. اما امروزه با گسترش آپارتمان‌نشینی، بسیاری از افراد دیگر نمی‌توانند از مزایای حیاط بهره‌مند شوند. به همین دلیل، روف‌گاردن به عنوان جایگزینی برای حیاط‌های گذشته طراحی شده است. نیاز انسان به ارتباط با طبیعت احساسی است که هرگز نمی‌توان آن را نادیده گرفت. روف‌گاردن می‌تواند به عنوان پاسخی برای این نیاز در جامعه آپارتمان‌نشین امروزی باشد، جامعه‌ای که در طول روز بسیار کمتر از طبیعت بهره می‌برد.

مفهوم روف گاردن

روف‌گاردن، به عبارتی دیگر فضای سبزی است که روی پشت بام ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی ایجاد می‌شود و برای اهدافی نظیر تفریح، بازی، فراهم کردن سایه و پناهگاه، پخت کباب، کنترل دما، بهبود معماری و سایر کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فضا می‌تواند به ما کمک زیادی کند تا از استرس‌های روزمره در امان باشیم و احساس آرامشی ناشی از حضور در فضای سبز داشته باشیم.

مزایای روف گاردن

روف‌گاردن، علاوه بر افزایش زیبایی نمای ساختمان و ایجاد سرسبزی، به دلیل جذب پرتوهای فرابنفش و گرما توسط گیاهان و همچنین به دلیل حفظ رطوبت نسبی مداوم، تأثیر زیادی دارد. باغ‌های بامی، زیبایی و شکوه ساختمان و محله را بهبود می‌بخشند و به فضای سبز شهرها افزوده و در عین حال، فضای تازه‌ای را ایجاد می‌کنند.

استفاده از سقف‌های سبز باعث جذب گرما به جای بازتاب آن و داشتن خاصیت عایق برای ساختمان‌ها می‌شود، که منجر به کاهش هزینه‌های انرژی می‌گردد. براساس مطالعات انجام شده توسط شورای ملی تحقیق کانادا، حضور یک سقف سبز می‌تواند نیازهای مصرف انرژی در تابستان را بیش از ۷۵ درصد کاهش دهد.

علاوه بر این، سقف‌های سبز باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند، ذرات و آلاینده‌ها را از بین می‌برند و باعث تولید اکسیژن می‌شوند. همچنین، این سقف‌ها باعث کاهش سرعت رواناب‌ها، که یکی از عوامل اصلی ایجاد سیلاب‌ها است، می‌شوند.

ایده هایی برای روف گاردن

روف گاردن یک باغ یا باغچه است که می‌توانید در پشت بام خود ایجاد کنید. این باغ، علاوه بر داشتن منظره‌ای زیبا، می‌تواند مکانی برای آرامش باشد. شب‌نشینی در فصل تابستان در روف گاردن، حال و هوای دورهمی‌های سال‌های گذشته در ایوان خانه پدری را زنده می‌کند. دعوت از همسایگان برای آشنایی در این فضا و برگزاری جشن‌ها و مهمانی‌ها می‌تواند به بالا بردن روابط در این شلوغی شهری کمک کند و همچنین باعث ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز با آنان شود.

اگر در شهر زندگی می‌کنید، به احتمال زیاد در آپارتمان ساکن هستید؛ زیرا آپارتمان‌ها در شهرهای بزرگ، معمولاً حیاط یا فضای سبز ندارند. به خصوص اگر این شهر تهران باشد که قیمت زمین بسیار بالاست و افراد تمام تلاش خود را می‌کنند تا از فضای محدود بهترین استفاده را ببرند. در گذشته، حیاط، ایوان و سرسبزی خانه‌ها بخش مهمی از دکوراسیون خانه‌های ایرانی بود، اما امروزه به دلیل زندگی شهری و صرف وقت بیشتر خارج از خانه، اهمیت کمتری به ایجاد و حفظ فضاهای سبز داده می‌شود. در حدی که فضای سبز در آپارتمان‌ها به گیاهان آپارتمانی محدود می‌شود.

پیشنهاد مقاله؛ مصالح ساختمانی سازگار با محیط زیست

در صورتی که به داشتن یک روف‌گاردن یا باغ بام فکر می‌کنید، بهتر است از کمک یک متخصص استفاده کنید. اگر خودتان اقدام به اجرای آن کنید، ممکن است به سازه‌ها صدماتی وارد شود که باعث بروز هزینه‌های اضافی برای ساکنان ساختمان می‌شود. کمک گرفتن از یک متخصص به شما از درگیری در امور ساخت و ساز و دردسرهای آن جلوگیری می‌کند و همچنین تعمیر و بازسازی آن را آسان‌تر می‌کند.

انواع روف گاردن

روف گاردنها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: روف گاردن های مسطح و غیرمسطح. در ادامه به توضیح هر کدام از این دو نوع خواهیم پرداخت:

روف گاردن مسطح

روف گاردنی که شبیه یک زمین فوتبال است، واقعاً مانند یک زمین فوتبال با چمن پوشیده شده است و هدف اصلی از آن، گذراندن وقت و استفاده فعال از فضای ایجاد شده نیست. این نوع از روف گاردن معمولاً به منظور افزایش فضای سبز یا حتی تولید محصول در برخی موارد ایجاد می‌شود.

برای ایجاد یک روف گاردن مسطح، عموماً نیازی به بازسازی پشت بام یا آپارتمان نیست و تنها عایق‌کاری مناسب برای ایجاد این باغ بام کافی است. اما باید دقت داشت که در مناطق خشک و کم‌آبی مانند شهرهای ایران، به ویژه تهران، مراقبت از منابع آب و مدیریت منابع آب بسیار مهم است.

پیشنهاد مقاله؛ باغ ویلا چیست؟ امکانات، مزایا و معایب آن

روف گاردن مسطح با شرایط آب و هوایی خشک و کم‌آبی سازگاری کمتری دارد. از آنجا که معمولاً در ساخت روف گاردن مسطح، از چمن کاری برای پوشش سطح استفاده می‌شود، که چمن نیاز به مقدار زیادی آب برای رشد و نگهداری دارد، این می‌تواند با کمبود منابع آب مواجه شود. این موضوع می‌تواند هزینه نگهداری روف گاردن را بالا ببرد و در برخی موارد، ایجاد و نگهداری یک روف گاردن مسطح به صرفه‌ای نباشد.

ساخت روف گاردن مسطح ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد و بار بیشتری را بر ستون‌های سازه وارد کند، که با گذشت زمان و رشد گیاهان بیشتر هم می‌شود. بنابراین، بهتر است این نوع از روف گاردن در سازه‌هایی که ستون‌ها و پایه‌های آنها ضعیف هستند، ساخته نشود، و پیش از آن به استحکام پایه‌ها و ستون‌ها توجه شود. علاوه بر این، باید به معماری و ساختار سازه توجه داشته و از مواد ساختاری و تقویتی مناسب استفاده شود تا بار روف گاردن بتواند به خوبی تحمل شود.

روف گاردن غیر مسطح

در این نوع از روف گاردن، می‌توان از مبلمان فضای باز، آلاچیق، آبنما، باربیکیو و دیگر امکانات مورد نیاز به سلیقه و نیازهای متقاضی استفاده کرد. این امکانات می‌توانند فضای روف گاردن را زیبا و کاربردی‌تر کنند و برای ایجاد یک محیط دلپذیر و آرامش بخش در فضای سبز بام مورد استفاده قرار گیرند.

نوع دیگری از روف گاردن که به عنوان حیاط بام نیز شناخته می‌شود، به عنوان یک مخلوط از روف گاردن مسطح و غیرمسطح شناخته می‌شود. در این نوع از روف گاردن‌ها، قسمتی از بام با چمن کاری می‌شود و قسمتی دیگر از آن با کفپوش‌هایی مانند سنگ، چوب یا شن پوشیده می‌شود. این امکان به افراد می‌دهد تا از فضای سبز و زیبا بام برای استراحت، تفریح و گذراندن وقت بهره ببرند.

نکاتی در رابطه با ساخت روف گاردن

در طراحی و اجرای روف گاردن، رعایت نکات متعددی ضروری است؛ در غیر این صورت، پروژه به طور کامل با شکست مواجه خواهد شد، زیرا ممکن است با مشکلاتی همچون ایجاد نم، رشد ریشه‌ها در ساختمان و بوی نامطبوع مواجه شود. اما اصول و نکاتی وجود دارند که برای طراحی و اجرای روف گاردن باید در نظر گرفته شوند که در ادامه آنها را بیان خواهیم کرد.

وزن

مهمترین نکته در طراحی و اجرای روف گاردن، محاسبه وزن اضافی بر روی ستون‌ها، سقف و پایه‌های ساختمان است که باید توسط یک متخصص سازه انجام شود. عموماً، ساخت و اجرای روف گاردن می‌تواند منجر به ایجاد فشار بیشتر بر روی سقف شود که طراحان برای پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از آن، از متریال و مصالح مناسب استفاده می‌کنند.

یک نکته مهم دیگر در رابطه با وزن ناشی از باغ بام، تقسیم این وزن به طور مناسب است. برای احداث یک باغ بام، باید محل قرارگیری هر عنصر مانند گلدان‌ها، آلاچیق، باربیکیو و غیره را به گونه‌ای در نظر گرفت که فشار روی یک نقطه تمرکز نشود. وزن اکسسوری‌ها و لوازمی که استفاده می‌شوند، باید به طور مناسب در تمام قسمت‌ها توزیع شود.

عایق کاری

عایق کاری، دومین نکته مهم در ساخت روف گاردن است که باید با دقت و وسواس انجام شود. به دلیل حجم زیاد آبی که در اثر آبیاری و جذب ریشه‌های گیاه و خاک در پشت بام ایجاد می‌شود، عایق کاری باید با دقت بالا انجام شود تا از نشت آب به سقف جلوگیری شود.

به طور معمول، برای عایق کاری روی لایه اصلی سقف، مانع آبی استفاده می‌شود. سپس، لایه‌ای برای عایق‌بندی از سر تا سر کف باغ بام کشیده می‌شود. پس از اعمال این لایه، یک لایه برای تنظیم شیب مناسب اجرا خواهد شد، که در ادامه غشاء بام و سپس زهکشی انجام می‌شود.

زهکشی

زهکشی از جمله نکات بسیار مهم در ساخت روف گاردن است. اگر زهکشی مناسبی وجود نداشته باشد، آب حاصل از آبیاری گیاهان، بارندگی و برف از پشت بام تخلیه نمی‌شود. این امر، علاوه بر افزایش بار وزنی که بر پی و ستون‌های ساختمان وارد می‌شود، می‌تواند باعث بروز نم و نشت در سقف طبقات زیرین شود.

در واقع، لایه زهکشی حد فاصل بین بستر گیاهان و قسمت سقف خانه را مشخص می‌کند. پس از ایجاد زهکشی، نیاز به ایجاد بستر مناسب برای گیاهان است. سپس، روی قسمتی که به چشم دیده می‌شود، گیاهان کاشته می‌شوند.

پیشنهاد مقاله؛ فونداسیون چیست و کاربردهای آن

نصب باربیکیو

استفاده از المان‌های مختلف در روف گاردن به فضای موجود و سلیقه شما وابسته است. یکی از مواردی که کاملاً سلیقه‌ای است، نصب باربیکیو می‌شود. برای افرادی که استفاده از این وسیله ضروری است، می‌توان نصب انواع مختلف باربیکیو را پیشنهاد کرد. بهترین و شکیل‌ترین انواع آن، باربیکیوهای سنگی هستند که ماندگاری بالایی دارند. اما وزن آن‌ها زیاد است، بنابراین برای روف گاردن، استفاده از انواع استیل یا موارد دیگر پیشنهاد می‌شود.

جمع بندی نهایی

روف گاردن‌ها، به‌عنوان یک پاسخ به نیازهای زیستگاهی و آرامش انسان‌ها در شهرهای پرشلوغ و محدود فضا، روز به روز بیشتر به محبوبیت می‌رسند. این فضاهای سبز، علاوه بر افزایش زیبایی و تنوع محیط‌های شهری، امکاناتی مانند استراحت، تفریح، کاشت گیاهان و حتی تولید محصولات خوراکی را نیز فراهم می‌کنند. با توجه به اهمیت زیادی که به فضای سبز و ارتباط با طبیعت در زندگی امروزی داده می‌شود، روف گاردن‌ها نقش مهمی در ایجاد محیط‌های سالم و پایدار برای ساکنین شهری دارند. از طرفی، طراحی و اجرای یک روف گاردن موفق، نیازمند رعایت نکات فنی و زیرساختی مناسب است که از طریق همکاری با متخصصان مربوطه، به بهترین شکل ممکن محقق می‌شود.