اصول معماری و طراحی بیمارستان

4.5/5 - (2 امتیاز)

اصول معماری و طراحی ساختمان بیمارستان یکی از آن دسته طراحی‌هایی است که با چالش‌هایی بسیار زیادی روبرو است.

در درجه اول نیازمندی‌ها و خواسته‌هایی که برای یک بیمارستان لازم است باید در این طراحی در نظر گرفته شود و از طرف دیگر نکاتی مانند اقلیم محل ساخت، جمعیت محل و ضوابط سازه‌ای را نیز باید در طراحی این بیمارستان‌ها لحاظ شوند.

طراحی بیمارستان یک فرآیند پیچیده است که نیازمند در نظر گرفتن اصول زیادی در زمینه‌های مختلف است. همچنین این طراحی نیازمند توجه به اصول معماری خاصی است تا بتواند نیازهای عملکردی، ایمنی، و انسانی را در بیمارستان پاسخ دهد.

اصول معماری و طراحی بیمارستان

در زیر به برخی اصول اساسی طراحی بیمارستان اشاره شده است:

  • انطباق با استانداردها و مقررات: برای اطمینان از ایمنی و بهداشت بیماران و کارکنان، طراحی باید با استانداردها و مقررات مرتبط با بیمارستان، مانند استانداردهای بنیادی طراحی بیمارستان، ساختمان‌ها و تجهیزات پزشکی، هماهنگ شود.
  • شناسایی نیازها: تشخیص دقیق و شناسایی نیازهای مخاطبان، از جمله بیماران، پرسنل پزشکی و پرسنل خدماتی، مهم است. این نیازها باید به دقت مد نظر گرفته شده و در طراحی بیمارستان اعمال شوند.
  • پایداری ساختمانی: ساختمان بیمارستان باید از نظر مقاومت به زلزله، حریق و سایر حوادث اضطراری پایدار باشد. همچنین، توجه به مقاومت در برابر عوامل زیست محیطی نیز حائز اهمیت است.
  • فضاهای مناسب برای بخش‌های مختلف: طراحی باید شامل فضاهای مناسب برای بخش‌های مختلف بیمارستان باشد، از جمله اتاق‌های بستری، سالن‌های عمل، ایستگاه‌های پرستاری، اتاق‌های اورژانس و آزمایشگاه‌ها.
  • سیستم‌های فنی و فناوری: استفاده از تجهیزات پزشکی و فناوری‌های نوین در بیمارستان بسیار حائز اهمیت است. این شامل سیستم‌های اطلاعات پزشکی (HIS)، تجهیزات تصویربرداری پیشرفته و سایر فناوری‌های پزشکی می‌شود.
  • صرفه‌جویی در انرژی: طراحی باید به صرفه‌جویی در مصرف انرژی توجه کند. استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع و نورپردازی هوشمند می‌تواند به بهبود کارایی انرژی کمک کند.
  • دسترسی آسان: امکان دسترسی آسان به اطاعات، اتاق‌ها و تجهیزات برای بیماران، کارکنان و بازدیدکنندگان بسیار مهم است.
  • توجه به عناصر زیست محیطی: استفاده از عناصر زیست محیطی مانند نور طبیعی، فضاهای سبز، و سیستم‌های بازیافت آب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی در بیمارستان کمک کند.
  • توجه به امکانات ترفندهای امنیتی: امکانات امنیتی مانند دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های کنترل دسترسی و طراحی محیطی امن برای بیماران و پرسنل بسیار حیاتی هستند.
  • تعامل با جوامع محلی: همکاری با جوامع محلی و ایجاد ارتباط مثبت با مردم محلی نیز در طراحی بیمارستان مهم است.

این اصول تنها یک سری از موارد مهم در طراحی بیمارستان هستند و به دلیل پیچیدگی این فرآیند، همیشه بهتر است با تیم‌های متخصص مشاوره و همکاری کرد.

اصول معماری و طراحی بیمارستان

طراحی سازه بیمارستان

طراحی سازه برای بیمارستان‌ها به دلیل خصوصیات خاص و نیازهای حیاتی این مراکز، یکی از بخش‌های حیاتی در فرآیند طراحی است. رعایت نکات و ضوابط طراحی بیمارستان بیشتر از هر ساختمان دیگری در سطح شهرها اهمیت دارد.

در طراحی سازه بیمارستان‌ها، باید به چندین نکته مهم توجه کرد:

  • ضوابط لرزه‌ای: برای افزایش ایمنی بیمارستان در مقابل زلزله، لازم است که طراحی سازه به ضوابط لرزه‌ای منطبق با استانداردها و مقررات مربوطه باشد. این شامل استفاده از جدارها و ستون‌های تقویت شده، اجرای سیستم‌های مهاربندی و…
  • توجه به شرایط جغرافیایی و خاک: شرایط جغرافیایی و نوع خاک در محل قرار گیری بیمارستان بسیار مهم است. این عوامل بر فونداسیون، سیستم‌های تهویه و سازه کلی بیمارستان تأثیر می‌گذارند.
  • مقاومت بالا در برابر حوادث اضطراری: طراحی سازه باید به گونه‌ای باشد که بتواند در مواجهه با حوادث اضطراری مانند حریق یا انفجار، ایمنی بیماران و پرسنل را تضمین کند.
  • مقاومت در برابر آتش: برای بخش‌های حیاتی بیمارستان، مانند اتاق‌های عمل، اتاق‌های بستری و… مقاومت در برابر آتش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
  • طراحی داخلی: طراحی داخلی بیمارستان نیز باید با توجه به نیازهای پزشکی و راحتی بیماران و پرسنل صورت گیرد. مثلاً در دوران پس از کرونا، ممکن است نیاز به فضاهای جداگانه برای بیماران مبتلا به عفونت باشد.
  • کیفیت بالای سازه: به دلیل طولانی بودن عمر مفید بیمارستان‌ها، اهمیت استفاده از مصالح با کیفیت و مقاومی در سازه بیمارستان بسیار زیاد است.
  • استفاده از فناوری: ایجاد سازه‌های هوشمند با استفاده از فناوری برای مدیریت انرژی، اطلاعات پزشکی، و امکانات دیگر.
  • ملاحظات زیست محیطی: در طراحی سازه باید به مسائل زیست محیطی نیز توجه کرد، از جمله بهینه‌سازی مصرف انرژی و مدیریت پسماند.

این موارد نشان از پیچیدگی و چالش‌های متعدد در طراحی سازه بیمارستان دارند. تعامل مهندسان سازه، معماران، و تخصص‌های دیگر در این فرآیند بسیار حیاتی است.

اصول معماری و طراحی بیمارستان

طراحی بخش های مختلف بیمارستان چیست و چه ویژگی های دارند

طراحی بخش‌های مختلف بیمارستان نیازمند در نظر گرفتن نیازهای خاص و ویژگی‌های مختلف است که به تفصیل در زیر ذکر شده‌اند:

بخش بستری (Wards):

  • طراحی اتاق‌ها: اتاق‌های بستری باید دارای فضای کافی و راحت برای بیماران باشند. نورپردازی مناسب و فضاهای تهویه بهینه از اهمیت بالایی برخوردارند.
  • تجهیزات پزشکی: اتاق‌ها باید از تجهیزات پزشکی مورد نیاز برخوردار باشند و امکاناتی برای نظافت و مراقبت بهداشتی داشته باشند.

بخش عمل (Operating Rooms):

  • طراحی سالن عمل: سالن‌های عمل باید فضای کافی برای تیم جراحی، تجهیزات پزشکی و حرکت راحت داشته باشند. نظافت و ضدعفونی‌سازی در این فضاها بسیار حیاتی است.
  • تجهیزات پزشکی: بخش عمل باید دسترسی به تجهیزات پزشکی پیشرفته و امکانات جراحی مدرن را فراهم کند.

بخش اورژانس (Emergency Department):

  • طراحی فضاهای انتظار: فضاهای انتظار باید امکان ارائه خدمات به افراد در وضعیت اورژانس را داشته باشند و امکانات اولیه مانند دسترسی به تجهیزات اورژانس و تجهیزات نجات را فراهم کنند.
  • فضاهای جداگانه: بخش اورژانس باید اتاق‌ها و فضاهای جداگانه برای بیماران با شرایط ویژه نظیر افراد مبتلا به سوختگی یا اورژانس های قلبی دارد.

بخش مطبوعات (Radiology Department):

  • طراحی اتاق‌های تصویربرداری: اتاق‌های مطبوعات باید با تجهیزات پیشرفته و مناسب برای انجام تصاویربرداری باشند. همچنین، فضاهای مناسب برای نگهداری تجهیزات و گردش کار پرسنل را فراهم کنند.

بخش ایستگاه پرستاری (Nurse Stations):

  • طراحی ایستگاه پرستاری: ایستگاه‌های پرستاری باید موقعیت استراتژیکی داشته باشند تا پرستاران به راحتی به اتاق‌ها و فضاهای مختلف دسترسی داشته باشند. امکان ارتباط سریع با بخش‌های مختلف نیز بسیار حائز اهمیت است.

بخش اتاق معاینه (Examination Rooms):

  • فضاهای معاینه: اتاق‌های معاینه برای ارائه خدمات پزشکی و انجام معاینات فیزیکی بیماران بسیار حیاتی هستند. امکانات مطلوب نظیر دسترسی به تجهیزات مورد نیاز و حفاظت از حریم شخصی بیماران لازم است.

بخش انجمن های جراحی (Conference Rooms):

  • طراحی فضاهای انجمن: این فضاها برای جلسات، کنفرانس‌ها و آموزش‌های پزشکی استفاده می‌شوند. امکانات فناوری اطلاعات، تجهیزات صوتی و تصویری، و جلسات آموزشی باید در نظر گرفته شوند.

بخش کافه و فضاهای استراحت (Cafeteria and Rest Areas):

  • طراحی فضاهای استراحت: این فضاها برای کارکنان، بیماران، و بازدیدکنندگان ارائه شده و باید فضاهای راحت با امکانات آرامش بخش فراهم کنند.

بخش تحقیقاتی و آموزشی:

  • آزمایشگاه‌ها: برای انجام تحقیقات پزشکی و آزمایش‌های بالینی نیاز به آزمایشگاه‌های مجهز و مناسب داریم. طراحی فضاهای آزمایشگاه باید با توجه به نیازهای تجهیزات پزشکی و ایمنی انجام شود.
  • کتابخانه و فضاهای آموزشی: بخش تحقیقاتی و آموزشی باید فضاهای مناسب برای آموزش پزشکان و پرستاران، همچنین کتبخانه برای دسترسی به منابع علمی فراهم کند.

بخش خدمات پشتیبانی:

  • فضاهای فنی و مهندسی: برای تعمیرات و نگهداری تجهیزات پزشکی، اتاق‌های فنی و مهندسی لازم است.
  • فضاهای نگهداری و ذخیره سازی: برای مواد مصرفی پزشکی، داروها، و تجهیزات، احتیاج به فضاهای مناسب برای ذخیره‌سازی داریم.

مسیرها و فضاهای عمومی:

  • مسیرها: طراحی مسیرها باید دسترسی آسان و مستقیم به بخش‌های مختلف بیمارستان را فراهم کند و فضاهای وسیعی برای حرکت بیماران، پرسنل و تجهیزات فراهم آورد.
  • فضاهای انتظار و لابی: ایجاد فضاهای راحت برای انتظار بیماران و بازدیدکنندگان در لابی بسیار مهم است.

سیستم‌های فناوری اطلاعات:

  • سیستم اطلاعات پزشکی (HIS): این سیستم برای مدیریت اطلاعات بیماران، نوبت‌دهی، و دیگر فعالیت‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  • تجهیزات تلفن و ارتباطات: امکان ارتباط سریع و اطلاع‌رسانی مؤثر بین اعضای تیم در بخش‌های مختلف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

محیط زیستی:

  • فضاهای سبز: ایجاد فضاهای سبز و زیبا در دور و داخل بیمارستان به بهبود خلق و خو بیماران و ایجاد محیط زیست مطبوع کمک می‌کند.
  • مدیریت پسماند: مدیریت صحیح پسماند پزشکی و زباله‌های خطرناک بسیار حائز اهمیت است.

این ویژگی‌ها تنها یک سری از مواردی هستند که در طراحی بخش‌های مختلف بیمارستان در نظر گرفته می‌شوند. تعامل صحیح میان تخصص‌های مختلف مانند معماری، مهندسی سازه، طراحی داخلی، پزشکی و… بسیار حیاتی است تا یک بیمارستان به طور کامل عملکرد مؤثر و ایمن داشته باشد.

سوالات متداول

اصول معماری و طراحی ساختمان بیمارستان به چه عواملی بستگی دارد؟

در درجه اول نیازمندی‌ها و خواسته‌هایی که برای یک بیمارستان لازم است باید در این طراحی در نظر گرفته شود و از طرف دیگر نکاتی مانند اقلیم محل ساخت، جمعیت محل و ضوابط سازه‌ای را نیز باید در طراحی این بیمارستان‌ها لحاظ شوند.

پایداری ساختمان در بیمارستان چیست؟

ساختمان بیمارستان باید از نظر مقاومی به زلزله، حریق و سایر حوادث اضطراری پایدار باشد. همچنین، توجه به مقاومت در برابر عوامل زیست محیطی نیز حائز اهمیت است.

اتاق‌های بستری باید چه ویژگی های داشته باشد ؟

اتاق‌های بستری باید دارای فضای کافی و راحت برای بیماران باشند. نورپردازی مناسب و فضاهای تهویه بهینه از اهمیت بالایی برخوردارند.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *