گودبرداری ساختمان چیست؟ از صفر تا 100 آن

گودبرداری ساختمان چیست؟ از صفر تا 100 آن

برای ایجاد و ساخت یک ساختمان جدید، ابتدا باید به مراحل حیاتی و بسیار حساس در فرآیند ساخت توجه کنیم، که حتی کوچکترین اشتباهی می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. گودکنی، در واقع یکی از فعالیت‌های اساسی در عرصه عمرانی است که اهداف متعددی از جمله تخریب سازه‌های قدیمی، حفاظت از پایه‌ها در برابر یخزدگی، ساخت کانال‌ها، مخازن زیرزمینی و پارکینگ را دارد. گودکنی با استفاده از روش‌های متعددی صورت می‌گیرد، از استفاده از بیل‌های مکانیکی تا روش‌های تاپ‌دان، اما در صورت عدم رعایت استانداردهای لازم و نادرست انجام شود، می‌تواند به صورت فاجعه‌باری اتفاق بیافتد.

گودبرداری به طور کلی به دو دسته گودبرداری حفاظت شده یا مهاربندی‌شده و گودبرداری حفاظت نشده یا مهاربندی نشده تقسیم می‌شود. در حالت حفاظت نشده یا مهاربندی نشده، پایداری شیب‌ها یا دیوارهای عمودی گودبرداری در خاک‌های چسبنده بدون استفاده از مهاربندی توسط ویژگی‌های مکانیکی خود خاک تأمین می‌شود.

مفهوم گودبرداری

عملیات گودبرداری یا پی‌کنی یک فرآیند خاک‌برداری است که برای حفاری مکانی برای پی‌نهادن سازه‌های ساختمانی انجام می‌شود. در طول تمام مراحل این فرآیند، خاک‌هایی که دارای چسبندگی مناسب‌تری هستند، از نظر اقتصادی برای گودبرداری مناسب‌تر هستند. گودبرداری باید به‌طور کامل بر اساس نقشه، مشخصات و دستورالعمل‌های ناظر انجام شود و ابعاد و اندازه‌های معینی که در نظر گرفته شده را رعایت کند.

پیشنهاد مقاله؛ برترین نکات در رابطه با اجرایی ساختمان

مفهوم گودبرداری ساختمان

عملیاتی که در آن خاک‌برداری و حفاری برای برداشتن سطح طبیعی زمین صورت می‌گیرد، به عنوان گودبرداری ساختمان شناخته می‌شود. این نوع گودبرداری برای اهداف گوناگونی انجام می‌شود، از جمله تخریب ساختمان قدیمی و ساخت سازه جدید یا حفر کانال‌ها و مخازن زیر زمینی و دستیابی به خاک بکر.

گودبرداری ساختمان به عنوان یکی از خطرناک‌ترین فعالیت‌های خاکی در زمینه مهندسی شناخته می‌شود؛ به همین دلیل، دیوارهای گود باید توسط سازه‌های نگهبان مهاربندی شوند تا امنیت کافی برای افراد و ساختمان‌های اطراف فراهم شود.

گودبرداری و خاک‌برداری

گودبرداری یا خاک‌برداری، عملیاتی است که در آن خاک از سطح و یا اعماق زمین برداشته می‌شود. در اصطلاح عامیانه، گاهی به آن خاک‌برداری نیز گفته می‌شود. این عملیات در یک پروژه ساختمانی شامل برداشتن خاک‌های محوطه، حفاری برای فونداسیون ساختمان، محل نصب ابنیه فنی و تأسیسات، و برداشتن خاک از منابع قرضه با استفاده از تجهیزات، وسایل و ماشین‌آلات است. اندازه و حجم خاک برداشته شده باید مطابق با نقشه‌های اجرایی و دستورالعمل‌های مربوط باشد.

هدف از گودبرداری چیست؟

انجام گودبرداری ممکن است به دنبال چند هدف باشد که از مهم‌ترین آنها دستیابی به خاک سفت و بکر است. علاوه بر این، اهداف دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:

پایین آوردن مرکز ثقل سازه

با انجام گودبرداری، می‌توان مرکز ثقل سازه را پایین‌تر از سطح زمین قرار داد که این امر به استحکام و پایداری ساختمان کمک می‌کند.

قرارگیری فونداسیون در محل امن

گودبرداری به اندازه کافی عمیق و صحیح از سایت ساختمان، فرصتی را برای قرارگیری فونداسیون در محلی امن و پایدار فراهم می‌کند، که باعث افزایش استحکام و عمر مفید ساختمان می‌شود.

جلوگیری از سیل

انجام گودبرداری مناسب می‌تواند باعث جلوگیری از تأثیرات سیل در منطقه شود، زیرا با تغییر اندازه و شکل گودها، می‌توان آب را به جاهای مناسب تخلیه کرد.

به دلیل اهمیت این اهداف، گودبرداری یک فعالیت ژئوتکنیکی حساب می‌شود که نقش مهمی در ایجاد سازه‌های پایدار و ایمن دارد.

مهم ترین نکات قبل و هنگام گودبرداری

شروع گودبرداری مستلزم رعایت اصول و استانداردهایی است که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:

• اطلاعات و آگاهی مهندس اجرا، مهندس ناظر و سایر عوامل فنی حاضر در پروژه در مورد مراحل گودبرداری و روش ساخت قطعات سازه نگهبان (در صورت لزوم) باید کامل و جامع باشد.
• انتخاب دقیق روش تخریب و انجام عملیات تخریب ساختمان ساختگاه پروژه تحت نظارت مهندس ناظر
• قطع انشعابات تأسیسات مکانیکی و برقی موجود در ساختگاه پروژه با کسب مجوز از مراجع ذی‌ربط و نظارت کارشناس فنی مربوطه قبل از شروع عملیات تخریب
• شناسایی و پر کردن چاه‌های فاضلاب موجود در ساختگاه با مواد مناسب و در صورت نیاز، پر کردن آن‌ها با ملات سیمانی
• اطلاع‌رسانی کافی به ساکنین ساختمان‌های مجاور در مورد خطرات ناشی از عملیات تخریب
• آماده‌سازی مکانی برای اسکان ساکنین ساختمان‌های مجاور در صورت امکان
• نصب تابلوهای هشداردهنده در محیط گودبرداری برای جلوگیری از عبور عابرین و پارک یا عبور خودروها در نزدیکی محل گودبرداری
• ایجاد حصارکشی مناسب در اطراف دیواره گودبرداری و تخریب دیوارهای سنگین اطراف گود قبل از شروع گودبرداری
• بررسی احتمال نشست ساختمان‌های مجاور و در صورت لزوم، انجام مقاوم‌سازی آنها
• جلوگیری از آب‌بندی باغچه‌های مجاور به وسیله آبیاری غرق‌آبی
• شناسایی و اعمال موارد ایمنی لازم برای خطوط انتقال مانند آب، برق، گاز و …
• بیمه کردن ساختمان‌های مجاور در برابر خطرات مالی و جانی و مسئولیت مدنی و شخص ثالث

مراحل اجرای گودبرداری

مراحل اجرای گودبرداری برای جلوگیری از مشکلات برنامه‌ریزی ناهنجار را باید به دقت دنبال کرد. این مراحل شامل محاسبه حجم گود، مرزبندی گود و کندن زمین، انتخاب ماشین‌آلات مناسب، برداشت خاک‌های گودبرداری نشده در اطراف ساختمان‌های همسایه و اجرای سازه‌های نگهبان می‌شوند. اجرای دقیق این مراحل از ابتدا تا انتها از مهمترین اقداماتی است که موثریت و کیفیت گودبرداری را تضمین می‌کند.

پایدارسازی و مقاوم‌سازی در گودبرداری

در مواردی هنگام گودبرداری ممکن است به توده‌های خاک کم مقاومت و تراکم‌پذیر برخورد شود که تمام یا بخشی از کف گود را در بر می‌گیرند.

در چنین شرایطی، براساس تشخیص مهندسین ناظر و مجری و هماهنگی با آزمایشگاه مکانیک خاک، تصمیم گیری می‌شود که آیا باید توده‌های خاک نامناسب برداشته شوند یا گودبرداری تا رسیدن به زمین مقاوم ادامه یابد.

به طور خاص، حجم‌های مازاد برداشت شده به وسیله مصالح مقاوم و تراکم‌ناپذیری مانند لاشه‌سنگ و ملات ماسه سیمان به‌صورت غوطه‌ای، بتن با دانه‌بندی مناسب و عیار مناسب، و خاک دارای چسبندگی مناسب با دانه‌بندی‌شده با سنگ‌دانه بزرگ، کوچک و طبیعی یا مصنوعی، پر می‌شود.

این اقدامات از جمله اقداماتی هستند که از سوی مهندسین به منظور افزایش استحکام و پایداری ساختمان انجام می‌شود و باید با دقت و دقت بالا انجام شوند تا احتمال وقوع مشکلات در آینده کاهش یابد.

جمع بندی نهایی

گودبرداری به عنوان یکی از مراحل اساسی در ساخت و احداث سازه‌ها، دارای اهمیت بسیاری است. این فرآیند، با هدف دستیابی به خاک سفت و بکر و ایجاد فضایی مناسب برای قرارگیری سازه‌ها و فونداسیون‌ها صورت می‌گیرد. توجه به جزئیات فنی، استفاده از روش‌های مناسب گودبرداری، هماهنگی با مهندسین ناظر و استفاده از آزمایشات مکانیک خاک از جمله عوامل کلیدی در موفقیت این فرآیند می‌باشد. همچنین، در مواجهه با خاک‌های کم مقاومت و تراکم‌پذیر، انجام اقدامات مناسب برای افزایش استحکام و پایداری سازه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این عملیات نه تنها به ایجاد سازه‌های ایمن و پایدار کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در حفظ امنیت و رفاه جامعه دارد.