زهکشی و آب بندی در گودبرداری چه نقشی دارد؟
در پروژه‌های عمرانی، یکی از مسائل پیچیده و مهم، مدیریت مجاورت سازه با آب و راهکارهای مقابله با این چالش است که همواره مهندسان و مدیران پروژه با آن سر و کار دارند. این مسئله برای مهندسان عمران به‌عنوان یکی از مسائل حیاتی شناخته می‌شود که برای حل آن تلاش می‌کنند. آنان سعی دارند با انجام تدابیر مناسب، جلوی ورود آب به سازه را بگیرند و آب را از محوطه پروژه و ساختمان دور کنند.
این رویه که در آن به جلوگیری از نفوذ و ورود آب به محل ساخت، زهکشی، و استفاده از روش‌های مختلفی از جمله ایجاد پیچیدگی‌های مهندسی برای کنترل آب، آب‌بندی می‌گویند. در این مطلب، قصد داریم به مفهوم و اهمیت زهکشی و آب‌بندی در فرایند گودبرداری بپردازیم. اگر مایلید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.
گودبرداری های عمیق و نفوذ آب چه مشکلاتی را در پی دارد؟
بدیهی است که برای تامین فضای پارکینگ برای ساختمان‌ها و برج‌های بلند، انجام عملیات گودبرداری با عمق زیاد امری ضروری است. در این روند، اگر خاکبرداری و گودبرداری به اندازه کافی عمیق انجام نشود، ممکن است با مشکلاتی همچون مواجهه با سفره‌های آب زیرزمینی، مجاورت با خاک‌های نیمه اشباع و اشباع، و شرایط شیمیایی مهاجم روبه‌رو شوید.
در این شرایط، باید با چالش‌های گوناگونی روبرو شوید، از جمله جلوگیری از نفوذ آب به داخل سازه، پیشگیری از خوردگی فولاد ساختمانی و بتن، کنترل نشست و تخریب پی‌ها و اسکلت سازه، ریزش‌های حفاری‌شده، کاهش هزینه و زمان مورد نیاز برای پروژه، جلوگیری از تخریب پیشانی حاکی گود، و بهبود ظرفیت باربری فونداسیون که تمامی این موارد را باید مدیریت کرد.
در گذشته زهکشی و آب بندی در گودبرداری چگونه انجام می‌شد؟
در گذشته، برای انجام زهکشی و آب‌بندی در فرایند گودبرداری، اغلب از روش‌هایی مانند استفاده از قیرگونی یا ایزوگام استفاده می‌شد؛ اما با توجه به آسیب‌پذیری این مواد نسبت به شرایط محیطی و نیز عدم قطعیت در عملکرد آنها در طولانی‌مدت، امروزه از روش‌های جدید دیگری استفاده می‌شود. در بخش‌های بعدی، به مرور روش‌های مختلف زهکشی و آب‌بندی در گودبرداری خواهیم پرداخت.
انواع روش های زهکشی در گودبرداری
چاه عمیق یا Deepwell
در این روش مدرن، از چندین میله و پمپ غوطه‌ور برای انجام عملیات زهکشی استفاده می‌شود؛ به این صورت که در صورت نفوذ آب به گود، از طریق یکی از لوله‌ها، آب به سمت بیرون از محل پروژه منتقل و تخلیه می‌شود.
پمپ از چاهک یا Sump Pumping
بسیاری از کارشناسان روش پمپ از چاهک یا Sunp Pumping را ساده‌ترین و موثرترین روش زهکشی در گودبرداری می‌دانند. در این روش، در صورتی که آب به کف گود نفوذ کرد، آب در یک چاه جمع‌آوری شده و سپس با استفاده از یک پمپ به منطقه‌ای خارج از گود منتقل و تخلیه می‌شود.
پیشنهاد مقاله؛ دیوار برلنی چیست؟ مزایا و معایب آن و کاربردهای آن
سامانه چاهک ها یا Well point System
در این روش زهکشی گودبرداری، چندین چاه با قطر کم ساخته می‌شوند که همه آنها از طریق یک لوله در بخش بالایی به یکدیگر متصل هستند. یک پمپ هم به این لوله متصل است که تراز آب در چاهک‌ها توسط این پمپ، پایین نگه داشته می‌شود.
چاهک های خلأ یا Vacuum Wells
روش چاهک‌های خلأ، یک نوع تکمیلی از روش چاه عمیق است که در آن، آب توسط پمپ‌های غوطه‌ور به بیرون از گود تخلیه می‌شود. در این روش، قدرت پمپ‌های غوطه‌ور به کمک پمپ‌های خلأ بهبود یافته و امکان تخلیه بهتر و موثرتر آب از گود فراهم می‌شود.
انواع روش های آب بندی در گودبرداری
برای آب‌بندی دیواره‌های گودبرداری، می‌توان از یکی از دو روش آب‌بند غشائی با استفاده از محصولات ژئوسنتتیک و آب‌بندی با استفاده از اعضای سازه مانند میله‌ها و پنبه‌های آب‌بند استفاده کرد. در ادامه، به بررسی این دو روش و مزایا و معایب آنها می‌پردازیم.
پیشنهاد مقاله؛ پایدارسازی گود چگونه اتفاق می‌افتد؟ چه مزایا و معایبی دارد
روش آب بندی غشائی با محصولات ژئوسنتتیک
در این روش آب‌بندی دیواره‌های گود با استفاده از محصولات ژئوسنتتیک مانند جی سی ال، ژئو ممبران و سایر مواد مشابه، یک لایه غشائی بین بدنه سازه و محیط پیرامون ایجاد می‌شود. این لایه حائل باعث جلوگیری از نفوذ آب به سازه می‌گردد. ضخامت این لایه حائل بین دیواره‌های گود و محیط پیرامون بر اساس فشار هیدرواستاتیک آب قابل محاسبه است.
انواع محصولات ژئوسنتتیک از جمله ورق‌های ژئو ممبران مانند VLDPE، PVC، HDPE و LLDPE با ضخامت‌های مختلف، ورق‌های جی سی ال (GCL) بنتونیتی، ورق دیمپلد شیت شانه تخم‌مرغی (Dimpled Sheet) و ژئوتکستایل‌ها می‌توانند برای ایجاد این لایه حائل استفاده شوند. در هر پروژه، بر اساس شرایط محیطی و نیازهای پروژه، می‌توان از محصول ژئوسنتتیک مناسب‌ترین برای آب‌بندی دیواره‌های گودبرداری استفاده کرد.
روش آب بندی با استفاده از اعضای سازه مانند بتن نفوذناپذیر
در این روش، از روش‌های پایدارسازی گود با قابلیت آب‌بندی مانند دیوارهای دیافراگمی، سپرکوبی و سایر روش‌های مشابه استفاده می‌شود. از جمله نکات مهم در این روش، کیفیت بتن و مواد افزودنی بتن است که می‌توان به عواملی همچون کنترل و کاهش نسبت آب به سیمان، کنترل اسلامپ مناسب برای بتن، استفاده از مصالح با دانه‌بندی پیوسته و درصد فیلتر مطلوب و طرح اختلاط مناسب اشاره کرد.
برای تقویت خاصیت آب‌بندی در بتن، می‌توان از افزودنی‌هایی مانند دوغاب و ژل میکروسیلیس، کریستال‌های شونده حجمی بتن و انواع کاهنده‌های آب و فوق روان‌کننده‌های بتن استفاده کرد.
به علاوه، برای انجام آب‌بندی به شکل دقیق، باید در هنگام انجام کار به نکاتی همچون دقت لازم در آرماتوربندی و قالب‌بندی، طراحی مناسب قطعات بتن، انتخاب روش مناسب برای ریختن بتن، و نصب دقیق و حرفه‌ای واتراستاپ‌ها توجه کنید.
جمع بندی نهایی
در کل، زهکشی و آب‌بندی در گودبرداری از اهمیت بسیاری برخوردارند. انجام صحیح این عملیات، علاوه بر جلوگیری از نفوذ آب به داخل سازه و حفظ استحکام و ایمنی آن، می‌تواند هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای پروژه را کاهش دهد. استفاده از روش‌های مدرن زهکشی با استفاده از محصولات ژئوسنتتیک و روش‌های متنوع آب‌بندی با استفاده از دیوارهای دیافراگمی، سپرکوبی و سایر روش‌ها، امکان‌پذیر است.
همچنین، رعایت نکات فنی و مهندسی در طراحی، اجرا و نصب اجزای مختلف این عملیات، از جمله عوامل مهم در اطمینان از کارایی و عملکرد بهینه آن‌هاست. به طور کلی، زهکشی و آب‌بندی در گودبرداری نقش مهمی در ایجاد پایداری و ایمنی سازه‌ها دارند و اهمیت ویژه‌ای در مدیریت و اجرای پروژه‌های عمرانی دارند.
هکشی چیست و چرا در پروژه‌های ساختمانی اهمیت دارد؟
زهکشی در پروژه‌های ساختمانی به منظور کنترل جریان آب و جلوگیری از نفوذ آب به سازه‌ها انجام می‌شود.
چه مواد و روش‌هایی برای آب‌بندی در گودبرداری استفاده می‌شود؟
برای آب‌بندی در گودبرداری، از موادی مانند محصولات ژئوسنتتیک، دیواره‌های دیافراگمی، سپرکوبی و روش‌های مشابه استفاده می‌شود.
چگونه می‌توان از نفوذ آب به سازه‌ها در زمان انجام گودبرداری جلوگیری کرد؟
انجام زهکشی و آب‌بندی صحیح می‌تواند از نفوذ آب به سازه‌ها در زمان گودبرداری جلوگیری کرده و ایمنی سازه‌ها را تضمین کند.
بدون دیدگاه